Arbeidsuren winnen op varkensbedrijf door 'slimmer' werken

Tijd is kostbaar en goed personeel vinden is een uitdaging in de varkenshouderij. Meer arbeidsuren zijn vaak niet nodig om betere technische resultaten te bereiken. 'Binnen het huidige team valt vaak al veel winst te behalen', stelt business developer Jelle Nijenhuis. Samen met bedrijfsadviseur Erik van der Hijden ontwikkelde hij de app FarmWise, die inzicht geeft in tijdsbesteding en werkprocessen optimaliseert.

Volgens Nijenhuis is er op varkensbedrijven meestal geen tekort aan uren, maar is de vraag hoe die uren beter kunnen worden benut. 'Efficiëntie begint bij inzicht. Als je weet waaraan tijd wordt besteed, kun je gericht verbeteren.'

Registratie

De business developer raadt aan om medewerkers bij te laten houden hoeveel tijd ze besteden aan verschillende taken. 'Medewerkers denken daardoor bewuster na over tijd, planning en overzicht. Zo voorkomen ze dat ze op de automatische piloot werken.' Hij adviseert om niet continu, maar op vaste momenten te registreren wat er is gedaan. Een notitie voor of na de pauze is genoeg om patronen te herkennen.

Een belangrijke stap in efficiënter werken en tegelijkertijd betere technische resultaten halen, is volgens Van der Hijden onderscheid maken tussen vaktechnische en niet-vaktechnische uren. 'Vaktechnische uren zijn direct van invloed op de technische resultaten, zoals werkzaamheden rondom geboortes en dekkingen. Voor deze taken is specifieke kennis nodig.'

Niet-vaktechnische taken, zoals voeren, stallen schoonspuiten en dieren verplaatsen, zijn noodzakelijk, maar hebben geen directe invloed op de technische resultaten. Deze werkzaamheden moeten goed gebeuren, maar ze bepalen niet direct het bedrijfsrendement.

Door dit onderscheid aan te brengen, kan een plan worden gemaakt om te besparen op de niet-vaktechnische uren en die uren in te zetten op vaktechnische werkzaamheden. Daardoor blijft het totale aantal uren gelijk, maar verbeteren de technische resultaten.

Prioriteiten stellen

Ook bij tijdelijke krapte in arbeidsuren, bijvoorbeeld door ziekte of vakanties, helpt dit onderscheid bij het stellen van prioriteiten. 'Je weet dan beter welke taken voorrang hebben', zegt de bedrijfsadviseur.

Vooral de momenten rondom spenen, dekken en geboortes vragen om prioriteit. 'De meeste bedrijven hebben een weeksysteem. Hoe strakker de dekkingen zijn ingeregeld, hoe beter planbaar de volgende cyclus is. Zo weet je beter wanneer je een piek in geboortes hebt en op welke dag de biggen moeten worden behandeld. Hoe meer structuur, hoe meer overzicht', zegt Nijenhuis.

Eigenaar Rainier van Gelderen van Porc Business is het daarmee eens. Dagelijks is hij bezig met de dekplanning optimaliseren op varkensbedrijven. 'Het is het primaire proces op een zeugenbedrijf, maar vaak wordt er niet optimaal mee omgegaan. Dit leidt regelmatig tot een te lage bezetting van de kraamstal', stelt hij.

'Veel bedrijven focussen op voerkosten of diergezondheid, maar een lege kraamstal kost al snel 15 euro per plek per dag. Op hoogproductieve bedrijven kan dit nog veel hoger liggen', licht Van Gelderen toe.

Controle houden

Een goede dekplanning betekent controle houden en natuurlijke variaties minimaliseren. Vooral rondom spenen is extra aandacht nodig. Dit vraagt om medewerkers die de dieren goed observeren en op tijd ingrijpen bij afwijkingen.

Volgens de eigenaar van Porc Business is het belangrijk om de kraamzeugen een week voor het spenen extra te controleren op fitheid. 'Zijn ze ziek geweest, hebben ze een uierontsteking gehad, zijn ze vermagerd of hebben ze problemen met het beenwerk? Dan moet er actie worden ondernomen, zoals een herstelperiode inlassen', benadrukt hij.

Inefficiënt werken

'Zonder ingreep is de kans groot dat ze niet of te laat berig worden of dat de bronst niet goed genoeg is om drachtig te raken of drachtig te blijven. Dat zorgt voor terugkomers en inefficiënt werken', legt Van Gelderen uit.

Bovendien kan een varkenshouder ervoor kiezen om de cyclus van gelten te sturen, zodat ze berig zijn op de dagen dat er wordt gedekt. 'Met een strak plan kan 99,9 procent van de kraamstal worden benut. Veel bedrijven laten ongemerkt een halve tot hele ronde per jaar liggen', zegt de eigenaar van Porc Business.

Anders inplannen

Nijenhuis: 'Op een bedrijf zagen we dat er rond de geboortes nauwelijks vaktechnische uren werden gemaakt. Door niet-vaktechnische taken anders in te plannen, ontstond er tijd voor de kraamstal. Dat leidde tot minder uitval en meer levend geboren biggen.'

Ook voor investeringen is urenregistratie nuttig. 'Als je weet hoeveel tijd een handeling kost, kun je berekenen of een investering, zoals een robot, zich terugverdient', zegt de business developer.

Van der Hijden geeft als voorbeeld dat een varkenshouder zijn zeugen voor en na het werpen zeugenvoer voerde met een kar. Na een analyse van de uren bleek een dubbele voerlijn rendabel. Daardoor kan hij de tijd die hij eerst kwijt was aan voeren, nu besteden in de kraamstal.

Het succes valt of staat met een goede registratie. 'Ondernemers zijn soms bang dat medewerkers weerstand bieden, maar we zien juist dat ze enthousiast worden als ze bij het proces worden betrokken', zegt Nijenhuis. 'Het doel is niet controle, maar het werkplezier vergroten door meer focus op vaktechniek en prestatieverbeteringen als team zichtbaar maken.'