Brandbrief Foodvalley naar kabinet met mogelijke oplossingen stikstofcrisis

Gemeente Ede nam samen met regio Foodvalley en Foodlog in februari het initiatief voor een oplosconferentie. 'We willen niet afwachten waar de ministeriële commissie onder leiding van premier Schoof mee komt, maar zelf bijdragen aan een doorbraak', zegt de Edese wethouder Jan Pieter van der Schans (CDA). 'Op basis van de conferentie stellen we een pakket aan samenhangende oplossingen voor, waarmee we uit de stikstofcrisis kunnen komen. Onze boodschap aan het kabinet is duidelijk: geef duidelijke doelen en neem stevige maatregelen. Daarmee geven we boeren perspectief, kunnen we woningen bouwen waar enorme behoefte aan is en kan de natuur herstellen.'

De Foodvalley-gemeenten bepleiten allereerst een terugkeer naar de basis, de wettelijke verplichting om de natuur in Natura 2000-gebieden zoals de Veluwe in stand te houden. Zij benadrukken dat verminderen van stikstofuitstoot daarbij belangrijk is, maar niet het einddoel. Het gaat erom dat de natuur niet verslechtert. De gemeenten pleiten daarom voor een combinatie aan maatregelen: intrekken van vergunningen die niet worden gebruikt, beter beheer in de natuurgebieden en instellen van stikstofarme zones van bijvoorbeeld 500 meter rond stikstofgevoelige natuur.

Dringend beleid nodig

Een van de belangrijkste conclusies die de gemeenten trokken tijdens de oplosconferentie, was dat er dringend beleid nodig is om een blijvende daling van de stikstofuitstoot in te zetten. Dit beleid is door het huidige kabinet gestopt. Alle sectoren moeten hier een bijdrage aan leveren, maar in de veedichte regio Foodvalley ligt de sleutel vooral bij de landbouw.

'De deskundigen concludeerden dat een daling van 20 tot 30 procent van het aantal dieren in Nederland nodig is', zegt Van der Schans 'Wij denken dat dat niet de grootste uitdaging is. Die daling is namelijk al ingezet en een groot aantal boeren zonder opvolger wil de komende jaren stoppen. We moeten dat zorgvuldig begeleiden. Als we dat niet doen, dan zakken sommige sectoren zoals de melkveehouderij door de kritische ondergrens. We hebben daarom gebiedsgerichte beëindigingsregelingen nodig in plaats van generieke regelingen. Dat is voor onze regio van groot belang. We kunnen dan grote stappen zetten en de kritische massa van onze landbouwsector behouden.'

Emissieplafonds

Daarnaast pleiten de gemeenten ervoor om een emissieplafond per gebied in te stellen. Gemeenten krijgen zo de ruimte om per gebied te sturen op welke ontwikkeling, op welke plek, onder welke voorwaarden gewenst is. Van der Schans: 'We kunnen dan per gebied samen met boeren, andere ondernemers en grondeigenaren bepalen welke activiteiten waar een plek kunnen krijgen, maar ook duidelijkheid bieden over wat niet kan. Zo'n plafond is cruciaal: we hebben een gezamenlijk doel nodig. Dat ontbreekt nu al jaren.'

Bijkomend voordeel is dat met een duidelijke stip op de horizon ook boeren weer perspectief krijgen. 'In ons voorstel sturen we op stikstofemissie, maar verminderen we de regeldruk', stelt de wethouder. 'De boer kan zo veel meer zelf als ambachtsman bepalen hoe hij zijn doel bereikt. Tijdens de oplosconferentie zijn hier mooie voorbeelden van langsgekomen. Het gebruik van antibiotica in de sector is sterk verminderd zonder dat hier wet- en regelgeving aan ten grondslag lag.'