BO Akkerbouw: zet het gewas centraal om milieudoelen te halen

Dat kwam dinsdagavond naar voren in het webinar 'Van kalenderlandbouw naar doelsturing', georganiseerd door BO Akkerbouw en Nieuwe Oogst. Tijdens dit webinar lag de focus op de sectoraanpak nitraat, die BO Akkerbouw samen met haar leden heeft ontwikkeld. Met deze aanpak neemt de sector zelf verantwoordelijkheid om milieudoelen te halen.

'De inzet van de sectoraanpak nitraat is om doelsturing onderdeel te laten zijn van het achtste actieprogramma Nitraatrichtlijn', zegt directeur André Hoogendijk van BO Akkerbouw. 'Door intensief te bemonsteren en bronnen van uitspoeling aan te pakken, kan een teler specifieke maatregelen nemen op bedrijfs- of perceelsniveau.' Doel van deze aanpak is om als sector uiteindelijk niet door generieke maatregelen te worden getroffen.

Drie pijlers

Om de norm van maximaal 50 milligram nitraat per liter in het bovenste grondwater met doelsturing overal in Nederland te behalen, bestaat de sectoraanpak nitraat uit drie pijlers: de eerste is kennis en inzicht. Deze pijler slaat op bewustwording en actuele kennis over stikstofopname, gewasgroei en de invloed van eigen handelen.

Tweede pijler is meten en monitoren van minerale stikstofvoorraad (0 tot 90 centimeter): volgens een geborgd meetprotocol op perceelsniveau. De teler kan op basis daarvan maatregelen nemen om nitraatuitspoeling te voorkomen. Effectief sturen op emissies vanuit de keten is de derde pijler: door telers te ondersteunen en duidelijke kaders te stellen.

Volgens projectleider nitraataanpak Arjan Mager van BO Akkerbouw kunnen telers nu al aan de slag gaan met doelsturing. 'Zet het gewas centraal. Wees goed bewust van de stikstofopname van een gewas', stelt hij. Mager constateert dat de werkelijke gewasbehoefte vaak onbekend is bij akkerbouwers. 'Dat moet het vertrekpunt zijn voor het bemestingsplan.'

Voor het komende groeiseizoen geeft de projectleider nitraataanpak alvast een aantal tips aan de kijkende akkerbouwers. 'Hanteer een lagere startgift, bemest naar behoefte, zaai zo snel mogelijk na de oogst een vanggewas in om de in de bodem achtergebleven stikstof op te nemen en denk goed na over welke meststoffen je kiest', somt hij op.

Rol van teeltspecialisten

Bij de nitraataanpak is ook een belangrijke rol weggelegd voor teeltspecialisten en andere erfbetreders. Als voorbeeld noemt LTO-beleidsadviseur Evelien Drenth de korting op de stikstofgebruiksnorm in met nutriënten verontreinigde (NV)-gebieden. 'Dat vraagt om een andere teeltstrategie en mogelijk ook een andere rassenkeuze. Adviseurs en telers moeten daarvoor met elkaar samen om tafel', stelt ze voor.

In een slotboodschap gaf landbouwminister Femke Wiersma aan samen met BO Akkerbouw te onderzoeken hoe doelsturing een plek kan krijgen in het achtste actieprogramma Nitraatrichtlijn, die in 2026 van kracht wordt. Wiersma zei blij te zijn dat de akkerbouwsector zelf de handschoen oppakt.

In het webinar kwamen ook andere ketenpartijen en leden van BO Akkerbouw aan het woord. Directeur agro development Gert Sikken van Cosun ging tijdens het gesprek in op waarin de coöperatie telers ondersteunt om waterkwaliteitsdoelen te halen. Andries Middag vertelde als directeur van de Vereniging voor de Aardappelverwerkende Industrie (Vavi) hoe de vereniging bijdraagt aan de sectoraanpak nitraat. Tafelhost van het webinar was agrarisch duurzaamheidsadviseur Amber Laan.