Wiersma schetst systeemwijziging naar doelsturing

'Dat zal gaan om haalbare, realistische doelen waarmee tegelijk een bijdrage zal worden geleverd aan het landelijke doelbereik. Dat is ook nodig gezien de opgave die er is. Ik weet, mede op basis van concrete voorbeelden uit de praktijk, dat veel boeren al stappen hebben gezet in het reduceren van emissies en dat aanzienlijke reducties haalbaar zijn', schrijft de minister.

Met de omslag naar een systeem van doelsturing worden reductieprestaties van boeren inzichtelijk gemaakt en kunnen zij hier ook voor worden gewaardeerd. Wiersma erkent dat er ook met doelsturing aanvullende vormen van generiek en gebiedsgericht beleid en bepaalde vormen van middelsturing nodig zullen blijven om de benodigde emissiereductie te kunnen realiseren.

Aanvullend generiek beleid

'In sommige gebieden, bijvoorbeeld rondom natuurgebieden, beekdalen en veenweidegebieden, zal er naast het generieke beleid aanvullende inzet nodig zijn', stelt de bewindsvrouw. 'Door extra instrumentarium beschikbaar te stellen op locaties waar deze een groter effect hebben op de kwaliteit van de stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden, kan op een efficiëntere manier gestuurd worden op het realiseren van de opgave in een gebied.'

Voor doelsturing op waterkwaliteit wordt in de aanloop naar het achtste actieprogramma Nitraatrichtlijn bekeken op welke wijze doelsturing daarin een plek kan krijgen. Vanuit het zevende actieprogramma Nitraatrichtlijn wordt nu aan de verkenning van mogelijkheden gewerkt via de maatwerkaanpak. In dat kader wordt een praktijkonderzoek uitgevoerd in 2025 en 2026, waarin bij een groep agrariërs een maatwerksystematiek wordt onderzocht op uitvoerbaarheid en handhaafbaarheid.

Het daadwerkelijk uitrollen van afrekenbare bedrijfsspecifieke emissienormen zal nog wel enige tijd vergen. Het vraagt volgens Wiersma om 'een uitvoerige systeemwijziging die niet van vandaag op morgen is gerealiseerd'.

Voor de invoering zijn ook afspraken nodig, bijvoorbeeld over gegevensuitwisseling, met onder andere ketenpartijen en andere overheden. De minister wil beginnen in de melkveehouderij met de introductie van de stoffenbalans om boeren te informeren over hun score. Andere sectoren, zoals de akkerbouw, volgen daarna. 'Naar verwachting zal dit informeren al een impuls geven om de uitstoot van emissies van ammoniak en broeikasgassen binnen de melkveehouderij te verminderen', schrijft Wiersma.

De landbouwminister gaat volgende week donderdag al met de Tweede Kamer in debat over de door haar voorstelde systeemwijziging. In eerdere debatten bleek daarvoor een meerderheid te zijn. Al plaatsen sommige partijen nog wel vraagtekens bij de haalbaarheid met het oog op de reductiedoelen in 2030 en daarna.