'Neem dierenwelzijn op in doelsturing'

Vlaamse onderzoekers plaatsten onlangs kanttekeningen bij de effectiviteit van het stalsysteem Sphere van fabrikant Lely. Het kan voorkomen dat de praktische emissie afwijkt van de theoretische emissie.

De Dierenbescherming is vanaf het begin kritisch geweest op deze en andere systemen die misschien wel zorgen voor minder ammoniakemissie, maar niet voldoende bijdragen aan dierenwelzijn. Het apparaat is ontworpen voor gebruik in stallen met roostervloeren die niet ideaal zijn voor het loopcomfort en de klauwgezondheid van de koeien.

Door de onzekerheid over het verschil tussen de emissies op papier en in de praktijk groeit de behoefte aan doelsturing, waarbij de werkelijke emissies worden gemeten of berekend. De eerste vergunningen op basis van doelvoorschriften zijn inmiddels verleend.

In de toekomst kan doelsturing bijdragen aan het vlot trekken van de vergunningverlening. Dat is hard nodig, onder andere om stalaanpassingen voor het dierenwelzijn te doen – denk aan het bouwen van een overdekte uitloop bij pluimveestallen.

Doelsturing kan op verschillende manieren gebeuren, waaronder door realtime de emissies te meten. De keerzijde hiervan is dat dit lastiger is te realiseren in open dan in gesloten stallen. Het risico bestaat dus dat hierdoor meer dieren in dichte stallen worden gehouden. De Dierenbescherming pleit daarom voor onderzoek naar doelsturing in meer open stallen en stallen met uitloop.

Verder is het belangrijk om met enige vorm van middelvoorschriften te kunnen sturen op welke stal- en managementmaatregelen worden genomen. Dat is nodig om te voorkomen dat de maatregelen nadelig uitpakken voor het dierenwelzijn.

In de Kamerbrief over het Programma Vernieuwing Stalbeoordeling van 19 december is te lezen dat de overheid wel eisen wil aan dierenwelzijn als veehouders gebruikmaken van een forfaitair emissielabel (waarbij de emissies van een maatregel van tevoren zijn bepaald), maar niet als er gebruik wordt gemaakt van een doelvoorschriftenvergunning.

Minder ammoniak op natuurlijke wijze

Als alternatief voor de Lely Sphere in de melkveesector ziet de Dierenbescherming vrijloopstallen in combinatie met meer weidegang als toekomstbeeld. Vrijloopstallen bieden de dieren meer ruimte en comfort. En bij weidegang wordt op een natuurlijke wijze de menging van mest en urine beperkt doordat deze verspreid over het land vallen. Daardoor vindt minder ammoniakvorming plaats.

Een voorbeeld van een vrijloopstal is de VrijLevenStal van Hanskamp, waarbij het melkvee op een zachte zandbedding kan liggen. Emissies worden beperkt door mest machinaal uit het zand te filteren en de urine apart op te slaan. Ook bij dit systeem lopen veehouders tegen praktische uitdagingen aan. Maar gezien de potentie om zowel dierenwelzijn te verbeteren als de milieu-impact te verlagen, moeten investeringen in de doorontwikkeling van dit soort systemen voorrang krijgen.

We pleiten voor win-win-winoplossingen, waarbij wordt gekeken naar winst voor mens, natuur en dier. De Dierenbescherming neemt bijvoorbeeld deel aan het Regieorgaan 'Versnellen innovatie emissiereductie duurzame veehouderij', om deze oplossingen – zowel technische als managementinnovaties – in de praktijk te brengen.