Groentetelers ondervinden weinig tolerantie bij afnemers

'Onze broccoli moet altijd grasgroen zijn, anders wordt het niet geaccepteerd', vertelt een teler. 'Vorig jaar spoot ik mijn gewas met een selectief middel tegen bladluizen, maar toen werd de hele partij afgekeurd omdat de inkoper van de supermarktketen larven van gaasvliegen aantrof. Er is totaal geen begrip voor onze situatie bij afnemers. Het lijkt wel of ze niet begrijpen dat het kiezen is tussen lege schappen of af en toe een kooltje met een luis erop.'

De vollegrondsgroentetelers luiden de noodklok en klagen over het gebrek aan tolerantie bij hun afnemers. Tijdens de sectoravond werden zij door voorzitter Tineke de Vries van de LTO-vakgroep Akkerbouw en Vollegrondsgroente bijgepraat over de situatie voor wat betreft gewasbescherming. Haar verhaal wordt aangevuld door medebestuurder Ton Slagter en Frans Geijs, de Cemmp (coördinator effectief maatregelen en middelenpakket) voor vollegrondsgroenten.

De Vries schetst het beeld van een krimpend middelenpakket en te weinig groene alternatieven om het verlies van chemische middelen te compenseren. 'We zitten nu echt in een tussenfase van een tekort aan mogelijkheden om gewassen gezond te houden. Er ontstaan daadwerkelijk opbrengstrisico's omdat we ziekten en plagen niet meer goed kunnen beheersen. En dat terwijl de druk daarvan vanwege klimaatverandering toeneemt.'

Groene middelen

Vanuit het Grondvest Gezonde Groei vraagt LTO Nederland samen met jongerenorganisatie NAJK om steun bij de overheid voor het ontwikkelen van teeltsystemen met een lagere milieu-impact. Volgens De Vries hoort daarbij ook de versnelde toelating van groene middelen.

Om de maatschappelijke discussie over het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen niet verder op de spits te drijven, wijst zij de groentetelers erop dat de sector zelf aan de slag moet om normoverschrijdingen in het oppervlaktewater tegen te gaan.

De Vries: 'Het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) gaat middelen die gevonden worden in het oppervlaktewater strenger beoordelen. We zijn gewaarschuwd. Als we middelen willen behouden, moeten we werken aan de normoverschrijdingen.'

Dat geldt volgens de vakgroepvoorzitter ook voor de regio Lutjebroek, die valt onder waterschap Holland Noorderkwartier. 'Ook hier worden middelen teruggevonden die vollegrondsgroentetelers regelmatig gebruiken. Het kan echt niet meer zo zijn dat agrariërs geen kantdoppen gebruiken langs watergangen. Daarop moeten we elkaar aanspreken.'

Ze pleit voor een ketenaanpak als het gaat om de uitdagingen in gewasbescherming. De Vries verwacht namelijk dat de tolerantie bij afnemers toeneemt als retailers en consumenten meer worden meegenomen bij de knelpunten in de praktijk. De bestuurder verwijst daarbij naar de akkerbouw, waar bijvoorbeeld de problemen met phytophthora in aardappelen sectorbreed worden aangepakt. 'De hele keten moet de urgentie voelen.'

Product in de schappen

Slagter is echter sceptisch. Volgens hem gaan de supermarkten er nog altijd vanuit dat er voldoende vers product in de schappen komt. 'We moeten meer het signaal afgeven dat het vijf voor twaalf is en daarover inderdaad in gesprek gaan met de hele keten. Wachten tot winkels leeg zijn is voor niemand gunstig. Als het werkelijk zover is, dan zijn veel van de teeltbedrijven al verdwenen.'

Het intrekken van de toelating van de insecticiden Movento en Batavia is voor vollegrondsgroentetelers een grote aderlating. Zij gebruiken deze middelen onder meer voor de bestrijding van galmuggen en bladluizen in diverse gewassen. De huidige toelating loopt na dit jaar af en er is weinig hoop op verlenging, bevestigt Geijs. 'In sommige sectoren wordt nog gedacht aan een aanvraag voor een vrijstelling. Maar toelatingshouder Bayer heeft weinig vertrouwen dat dit gaat lukken.'

Uitbreiding van toelating

In Lutjebroek kan de Cemmp de telers meegeven dat er meerdere aanvragen liggen om bestaande middelen uit andere gewassen ook toegelaten te krijgen voor vollegrondsgroenten. Als voorbeelden noemt hij de traybehandeling met het insecticide Verimark en insecticiden als Minecto One, Teppeki, Oikos en Mavrik. Ook noemt hij het fungicide Zampro Plus.

Verder meldt Geijs dat er mogelijk een aanvraag komt voor een nieuwe systemische insecticide. Dat zou een vervanger kunnen zijn voor Movento en Batavia, geeft hij de telers mee. 'Maar we zullen wel even geduld moeten hebben. De eerste aanvraag voor een toelating ligt nu in Oostenrijk. Bij ons zal dit middel op zijn vroegst in 2028 commercieel beschikbaar komen.'