Opbrengsten per hectare stagneren in EU

Klimaatverandering in combinatie met schaarsere en duurdere bedrijfsmiddelen als meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen beperken de opbrengsten van granen en oliezaden in de Europese Unie (EU). Dat stelt de Europese Commissie in een vooruitblik op de periode tot 2035.

Om de gevolgen van weersextremen en klimaat- en milieueisen de komende jaren het hoofd te bieden, zijn duurzamere landbouwmethoden en innovatie hard nodig, schrijft de Europese Commissie in het rapport waarin de ontwikkelingen in de komende jaren worden geschetst.

Langzamere groei

Met de inzet van precisielandbouw, digitalisering, betere bodemgezondheid en nivellering van de opbrengstkloof tussen EU-landen kunnen de opbrengsten nog toenemen. Op basis van de huidige inzichten is wel de verwachting dat de productie de komende jaren langzamer groeit dan we gewend zijn.

In de vooruitblik op 2035 schetst de Europese Commissie dat op dit moment 60 tot 70 procent van de grond in de EU niet gezond is. Markt, zwakke regelgeving en uitputting hebben de productiviteit en ecosystemen onder druk gezet.

Teeltmethoden aanpassen

Om deze tendens te keren, moeten akkerbouwers hun teeltmethoden aanpassen op basis van bijvoorbeeld geïntegreerde gewasbescherming (IPM), biologische landbouw, regeneratieve landbouw en agroforestry.

Naast verslechtering van de bodemvruchtbaarheid ziet de Europese Commissie toenemende problemen als gevolg van droogte. 'Met name op de middellange termijn kan de beschikbaarheid van water een relevante risicofactor zijn die de landbouwproductiviteit kan beperken', stelt de Europese Commissie in het rapport. 'Grondwaterbronnen worden steeds crucialer.'

Klimaatverandering zorgt er ook voor dat klimaatzones naar het noorden verschuiven. Dat gaat steeds sneller, waarschuwt de Europese Commissie.

Stijgende temperaturen hebben gevolgen voor de te telen gewassen en de opbrengsten. Noordelijkere regio's kunnen profiteren van langere groeiseizoenen. Daarbij moet wel rekening worden gehouden met het feit dat een vroegere start van het seizoen een grotere kwetsbaarheid met zich meebrengt voor late vorst.

Meer eiwitgewassen

De opmars van eiwitgewassen in combinatie met een groter areaal aan mais en gerst laten de totale productie van graan en oliezaden in de periode tot 2035 groeien, verwacht de Europese Commissie. Daarnaast zal de tarweteelt herstellen na de dip in 2024. Veevoerproductie en afzet naar biobrandstof nemen in de komende jaren juist af.

De verschuiving van het consumptiepatroon van dierlijk naar plantaardig is de belangrijkste reden voor meer peulvruchten en sojabonen in de EU. Deze tendens wordt bovendien ondersteund door EU-beleid dat de teelt van eiwitgewassen bevordert. Desondanks blijft de EU vooralsnog netto-importeur van oliezaden en eiwitgewassen.

Tarwe en gerst

Voor tarwe en gerst kan de balans tussen import en export verder worden verbeterd. 'De EU behoudt zijn concurrentiepositie als netto-exporteur in tarwe.' Wat suiker betreft wordt de EU steeds meer zelfvoorzienend. Daarmee neemt de afhankelijkheid van import af.

Over tien jaar wijken de graanopbrengsten per hectare nauwelijks af van het gemiddelde in de afgelopen drie jaar, denkt de Europese Commissie. Tarwe levert over tien jaar op EU-niveau gemiddeld 5,6 ton per hectare op. Dat is vrijwel gelijk aan de hoeveelheid die in de afgelopen drie jaar is geoogst. Datzelfde geldt voor gerst (4,9 ton per hectare) en korrelmais (7,4 ton per hectare).

Stagnatie tot marginale toename in de opbrengsten resulteert volgens de raming van de Europese Commissie in een totale graanproductie van 273,8 miljoen ton EU-graan in 2035. Dat is slechts 1,1 procent meer dan het gemiddelde in de afgelopen drie jaar.

Mais en gerst

Mais levert in de rekenmodellen van de Europese Commissie 3 miljoen ton meer op met een totale productie van 63 miljoen ton in 2035. Gerst stijgt met 1 miljoen ton naar 51 miljoen ton. Tarwe zakt met 1 miljoen ton naar 130 miljoen ton.

Voor sojabonen en zonnebloemzaad worden licht hogere opbrengsten verwacht. De productie van sojabonen stijgt in de projectie met 0,1 ton naar 2,7 ton per hectare in 2035. Zonnebloemen leveren over tien jaar 2 ton zaad op. Dat is ook 0,1 ton meer dan de afgelopen drie jaar. De productie van koolzaad (3,2 ton per hectare) en peulvruchten (2,2 ton per hectare) blijft vrijwel stabiel.

De totale productie van sojabonen in de EU stijgt volgens de raming ten opzichte van het gemiddelde in de afgelopen drie jaar met 0,5 miljoen ton naar 3,3 miljoen ton. Peulvruchten leveren in 2035 zo'n 10 procent meer op met 4,9 miljoen ton. De productie van koolzaad daalt onder invloed van een geringere afzet in biobrandstoffen met 10 procent naar 16,9 miljoen ton.