'Geldt in 2025 nog enkel het recht van de sterkste?'

Van 'wij gaan het voor u regelen' naar 'u moet het zelf maar regelen', dat is de enige concrete verandering die we hebben gezien in politiek Den Haag. Op een zeer stellige Tweede Kamer na trouwens, die wel degelijk probeert om beleid los te krijgen bij het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur.

Welk effect heeft dit in de agrarische sector? Waar autoriteit en dus 'het besturen' verdwijnt, komt er economische macht voor in de plaats. De huidige politieke en economische situatie in de agrarische sector laat dit zien. Want alleen de sterkste bedrijven met het meeste kapitaal zullen overleven.

Als de overheid zich terugtrekt, geen keuzes maakt en haar taak verzaakt om daadwerkelijk te besturen, dan gelden enkel de economische wetten. Want zonder autoriteit geldt het recht van de sterkste. De vraag is wat dit betekent voor de structuur van de landbouw en of dit een sector oplevert die wenselijk is. Blijven familiebedrijven bestaan, of maken deze plaats voor grootschalige landbouwbedrijven verspreid over diverse productielocaties die aangestuurd worden door bedrijfsleiders in dienst van afnemers?

Begrijp mij niet verkeerd: ik ben niet tegen marktwerking. Integendeel. Maar als het recht van de sterkste en degenen met de diepste zakken gaan regeren, wordt het wel gevaarlijk. Vooral voor bedrijfsopvolgers wordt het lastig om 'niet opgegeten' te worden. Op termijn is dat funest voor de sector. Het is daarom zaak dat de overheid zo snel mogelijk met structuurbeleid komt. En als zij het niet waar kunnen maken, dan zal de sector het zelf op moeten pakken.