Beter voor-keurmerk sluit aan bij ambities van zuivelcoöperatie Arla

Arla is voor de nieuwe melkstroom voor de producten van Melkunie op zoek naar extra melk. Urte Freericks, bij Arla verantwoordelijk voor de contacten met melkveehouders in de Benelux, legt uit waarom de coöperatie dit keurmerk omarmt.

'Het sluit aan bij onze ambitie om duurzamer te produceren. We hebben al een programma om melkveehouders extra te belonen voor een duurzame bedrijfsvoering. Dit keurmerk sluit daarbij aan en is bovendien geborgd in een onafhankelijke stichting', aldus Freericks.

Dankzij die borging is onder meer de uitbetaling van de volledige premie aan de melkveehouder gegarandeerd en jaarlijks onderworpen aan een externe, onafhankelijke controle. Voor de continuïteit is er de garantie dat de premie minimaal drie jaar lang wordt uitgekeerd. De hoogte van de premie is berekend door een onafhankelijke partij.

Instapeisen zijn niet mals

De plus op de melkprijs is aanzienlijk en nog exclusief de weidepremie, maar de instapeisen zijn niet mals. Deelnemers mogen niet meer dan 18.000 kilo melk per hectare produceren bij een maximale veebezetting van 2,5 grootvee-eenheden per hectare. Het rantsoen moet voor minimaal 70 procent uit gras bestaan en externe jongvee-opfok mag niet verder dan 25 kilometer van het melkveebedrijf liggen.

Verder is glyfosaat verboden, evenals het scheuren van grasland. Ten minste 10 procent van het grasland is kruidenrijk óf 20 procent van het grasland is doorgezaaid met een grasklavermengsel. Er geldt bovendien een resultaatverplichting: wanneer de kruiden en/of klavers er niet meer staan, moet er opnieuw worden in- of doorgezaaid.

Een jaarlijkse audit zal daar onder andere op toezien. Bij te weinig kruiden moet de ondernemer een herstelplan opstellen en uitvoeren.

Freericks benadrukt dat het een ondernemerskeuze voor de melkveehouders blijft om aan de melkstroom deel te nemen. 'Met name de eis voor een extensieve bedrijfsopzet kan uitdagend zijn, daarom helpen wij vanuit Arla met begeleiding en schakelen we onafhankelijk advies in. Bij onze leden is de premie voldoende om in te kunnen stappen en wij hopen ook dat dit voor nieuwe melkveehouders geldt.'

Gestart als privaat initiatief

Het keurmerk Beter voor Natuur & Boer is in 2017 opgericht als een privaat initiatief van supermarktketen Albert Heijn. Momenteel wordt het ondergebracht in een onafhankelijke stichting. Louis Rippen is directeur en wat hem betreft kan iedereen instappen. 'We willen breed toegankelijk zijn voor retailers en fabrikanten. Ons doel is een transitie in de landbouw realiseren.'

De stichting laat onafhankelijk controleren dat de meerprijs die boeren in het programma kunnen krijgen ook daadwerkelijk bij de boer terechtkomt. De stichting bemoeit zich niet met de prijs die consumenten betalen. 'Dat is aan de partijen in de keten', stelt Rippen.

Vanuit concurrentieoverwegingen doet Arla geen uitspraken over de omvang van de melkplas die onder het keurmerk valt. Albert Heijn verkoopt daarvan nog steeds een belangrijk deel. Royal A-ware en De Graafstroom leveren Albert Heijn de benodigde melk.

Opvallend in het keurmerk is de geringe rol voor de KringloopWijzer. Deelname is verplicht, maar alleen voor het inzichtelijk maken van de CO2-voetafdruk. Er geldt geen bovengrens voor emissies van CO2 of ammoniak. Rippen: 'We steken niet zozeer in op doelsturing met kritieke prestatie-indicatoren (kpi's), maar meer op de praktijk; op het middel waarmee die doelen bereikbaar zijn. In onze overtuiging komen we daarmee het verst.'

Zo is het niet-keren van de grond een maatregel die de CO2-emissie moet beperken, zonder dat er dus een plafond voor die emissie geldt. Het is een fundamentele keuze die een verschil maakt met andere programma's, zoals PlanetProof. Daar worden deelnemers wel afgerekend op de hoogte van hun emissies aan CO2 en ammoniak.

'Niet anders dan laten zien wat je doet'

De jaarlijkse audit hoeft volgens Rippen nieuwe deelnemers niet af te schrikken. Het bezoek neemt gemiddeld zo'n vier uur in beslag, maar valt in de praktijk mee. 'Je moet het natuurlijk wel meenemen in je overweging. Wij hebben als stichting ook weer verantwoording af te leggen over de gemaakte afspraken. Dan is controle een logisch onderdeel binnen het programma. Maar het is niet meer dan laten zien wat je doet.'

Rippen ziet de opvatting over de instapeisen meer variëren. 'Voor de één is het te overzien, de ander zegt 'ik moet nogal wat aanpassen'; het is niet zwart-wit.' Voor sommige ondernemers beperken de aanpassingen zich bijvoorbeeld tot het ophangen van koeborstels of het creëren van een paar extra ligplekken. Anderen moeten op zoek naar huurland of naar natuurgrond om mee te kunnen doen.

Het aantal melkstromen en keurmerken is in de afgelopen jaren toegenomen. Veel ervan beloven min of meer hetzelfde. Is dat wel handig als je onderscheidend wilt zijn? Rippen ziet dat anders. 'In een wereld waar je aan dezelfde kar trekt, kom je sneller vooruit als je met meerdere partijen bent.'