Vedder (CDA): ‘Als het kabinet geen regie neemt, organiseert het zelf de koude sanering’

Wat is het grote verschil met de oude koers van het CDA?

'We wilden vasthouden aan hoe het was, alles zoveel mogelijk behouden. Maar we zien nu dat dat beleid de agrarische sector uiteindelijk meer schade toebrengt dan dat het perspectief biedt. Ik wil graag staan voor een politiek die de doelen, ook als ze moeilijk zijn, gewoon recht in het gezicht kijkt. Samen met de sector moeten we er op een haalbare manier mee omgaan, een manier die wel toekomstperspectief biedt. En dat is wat anders dan een probleem van je af duwen.'

En dat perspectief ontbreekt in de visie van landbouwminister Wiersma?

'Het eerste wat in mij opkomt, is: welke visie precies? Want ik vind het allemaal nog erg vaag. Ik heb tot nu toe het gevoel dat we stappen achteruit hebben gezet. En dat er nog geen nieuwe plannen zijn ter vervanging van het geschrapte beleid om die achterstand weer in te lopen.

'Ik ben vooral ook heel ongeduldig. Want ondertussen zie ik om mij heen collega-boeren er de brui aangeven. Dus als we nog lang blijven wachten, dan hoeven we straks niets meer op te lossen. Dan heeft de koude sanering zijn werk al gedaan.'

Mist u die urgentie bij de minister en bij BBB?

'Dat gevoel wordt de laatste maanden wel steeds sterker. BBB wil niet geassocieerd worden met een krimp van de veehouderij. Daar willen ze zelfs ver van wegblijven. Het gevolg is dat ze eigenlijk zelf de koude sanering aan het organiseren zijn. Want als je geen regie neemt, dan verloopt het ongericht en ongestuurd. Als we nu geen keuzes maken, dan worden die voor ons gemaakt. Want je kunt op een bierviltje uitrekenen dat een krimp onvermijdelijk is. Het is de verantwoordelijkheid van de politiek om sturing te geven aan die krimp.'

Wat ziet u nu verkeerd gaan?

'Door de beëindigingsregelingen Lbv en Lbv-plus zie je dat er bedrijven tussenuit worden gekocht die er best goed voor staan qua toekomstperspectief. Maar er zijn ook verouderde bedrijven voor wie de regelingen niet interessant zijn. We zijn dus misschien wel de verkeerde bedrijven aan het opkopen.

'Terwijl er – hoe verdrietig ook – een groot potentieel vrijwillige stoppers is. Dan vind ik het onverstandig dat we daar zo weinig mee doen. Ik ben er echt van overtuigd dat als je daar wel op acteert, je direct zorgt voor verlichting voor de volgende generatie boeren.'

Minister Wiersma ziet veel potentie in innovatie.

'Ik geloof in innovatie als onderdeel van de oplossing, maar innovatie is duur. Jonge boeren hebben vaak al een krappe investeringsruimte en innovaties leiden bijna altijd tot hogere bedrijfskosten. Wat je met vrijwillige beëindiging aan emissies kunt weghalen hoeven blijvers niet meer weg te innoveren. Maar dan moet je dat wel durven en er geen taboe van maken. Sommige partijen zijn in de veronderstelling dat als je daar geen regie op neemt die bedrijven dan zouden blijven bestaan. Dat geloof ik niet.'

Een amendement van uw partij en GroenLinks-PvdA en ChristenUnie om het Klimaatfonds open te stellen voor de landbouw haalde het niet.

'Ik vind dat echt onbegrijpelijk. En ik ben er ook boos over. Als je zegt dat je de klimaatdoelen belangrijk vindt en je zegt dat je staat voor de boeren en tuinders, dan zorg je ervoor dat er geld beschikbaar is, zodat ze die doelen ook kunnen halen. Ik trek de conclusie dat de coalitiepartijen of niet serieus achter de doelen staan, of dat ze niet serieus menen dat boeren toekomstperspectief moeten hebben.

'Hetzelfde geldt voor het schrappen van het transitiefonds. Dat is bij de formatie heel slecht uitonderhandeld. Daar heb ik de coalitie vaak op aangesproken. Dat geld is nota bene voor een groot deel overgeheveld naar het Klimaatfonds. Hoe cynisch wil je het hebben?'

U en uw man stoppen ook met het melkveebedrijf. Waarom?

'Dat klopt. We moeten stoppen omdat het niet meer uit kan. We krijgen geen voet tussen de deur bij een mestverwerker. We hebben al tien koeien weggedaan en molken het afgelopen jaar nog slechts 65 koeien. En in januari gaan er weer tien koeien weg, dan draaien we hartstikke rode cijfers. En de gemeente heeft een oogje op onze grond, daardoor zitten we ook klem.'

Maken jullie gebruik van een stoppersregeling?

'Nee, daar komen we niet voor in aanmerking. Maar het gros van de bedrijven stopt op eigen kracht. We hebben van alles meegemaakt. We waren aanvankelijk een administratieve PAS-melder door een bedrijfsuitbreiding die nooit is gerealiseerd. De sores die daar achter wegkomt, om te bewijzen dat jij niet een probleem bent. En het kost bakken met geld.'

'Ik kan mij de dag van de vergunningsaanvraag nog heel goed herinneren. En dat daar een rode streep door stond. Want de uitstoot was niet groot genoeg. Dus wij moesten gewoon een melding doen. Nog gezegd dat we het liefst een vergunning wilden. Nee, dat was niet nodig. Kan niet. Doe maar gewoon een melding, dan is het klaar. Nou, dat hebben we geweten.'