2024 is jaar van geluk, maar ook van tranen na verlies steun en toeverlaat

'Het is zo dubbel', verzucht Jolanda Oude Voshaar. In oktober boekte maatschap Oude Hengel-Oude Voshaar in het Overijsselse Geesteren een van de grootste keuringssuccessen tijdens de Twentse After Summer Show (TASS) in Vriezenveen met het algemeen kampioenschap voor Malki-dochter Grietje 293 en het kampioenschap in de middenklasse. Dit leidde tot veel emotie, binnen en buiten de ring. Afgelopen zomer overleed haar man Gerard Oude Hengel na een bedrijfsongeval.

Oude Hengel heeft het bedrijf in Geesteren opgebouwd. 'Op ons oude bedrijf in Rossum was er geen toekomstperspectief met een beperkte huiskavel. Daarom is in 1997 dit bedrijf gekocht. Gerards moeder Santje runde het bedrijf mee. Het jaar waarin we zijn verhuisd, zijn we getrouwd. Afgelopen zomer is de wereld veranderd', blikt Oude Voshaar terug.

Liefhebbers bij elkaar

Oude Hengel was niet alleen melkveehouder, maar ook liefhebber van veekeuringen. Hij ging er graag naartoe en hielp bij de organisatie. Ook was hij jarenlang LTO-bestuurder. 'Het mooie van de keuringen vond hij dat deze liefhebbers bij elkaar brachten en er samen een mooie show van maakten', zegt zoon Teun Oude Hengel (20), tweedejaarsstudent aan Aeres Hogeschool Dronten.

Zij broer Hein Oude Hengel (22), die aan dezelfde hogeschool de master Agribusiness Development volgt, vult aan: 'Dat samen doen is ook binnen het gezin doorgevoerd. We gaan altijd samen met dieren naar de keuring. Iedereen helpt mee. Net als bij de Young Breeders. Hiermee gaan we ook door, zoals hij dat zou doen.' Op het bedrijf werkt verder Gijs Oude Hengel (18), die de opleiding allround timmerman doet en werkt bij een bouwbedrijf. Oude Voshaar werkt daarnaast als ambtenaar van de burgerlijke stand bij gemeente Twenterand.

Gijs en Teun Oude Hengel werden kampioen Showmanship op de TASS. Ook waren ze onlangs actief op de Holland Holstein sHow (HHH) in het Friese Leeuwarden bij de Young Breeders. Hier kwam bij de koeien Grietje 279 in de ring.

Gezinsbedrijf

Dat deze onderneming al jaren een gezinsbedrijf is, blijkt ook uit een rondgang door de stal met koeien met een bijzonder goed exterieur. Teun Oude Hengel kent van iedere koe de naam en afstamming. 'Die grijze Cricket, Margje 57, heeft als negendekalfskoe al 115.000 kilo melk gegeven. Daarbij is ze excellent ingeschreven. Die Hotline-vaars heeft de maximale 89 punten voor algemeen voorkomen', klinkt het trots.

Maar ook een Big Winner die al 100.000 kilo melk heeft gegeven, wordt zo aangewezen. Net als de algemeen kampioen, een Big Malki-zoon van de TASS en de reservekampioen van de vaarzen op die show, Coba 438 die Big Surprise als vader kent. Er zijn veel oudere koeien en nogal eens dochters van stieren van topfokker op levensduurgebied Knoef, die verderop in de straat woont.

'Dat is toeval. We zoeken stieren die bij de koeien passen, met een positieve gehaltenvererving. De Big-stieren passen nogal eens. Malki is dan wel geen gehaltenstier, maar geeft met name een goede basis. De extremen worden eruit gefokt', geeft Teun Oude Hengel aan.

Dat de familie zelf ook in de vrouwelijke lijn bezig is met duurzame koeien, is in de bijkeuken te zien. Hier hangt de oorkonde voor Nellie 108, die meer dan 10.000 kilo vet en eiwit heeft gegeven. Het is de tweede koe op dit bedrijf. Eerder leverde Nelly 109 dezelfde prestatie. Zij komt op een levensproductie van 160.000 en die productie loopt nog op. Nelly 107 haalde de mijlpaal van 100.000 kilo melk. 'We hebben meerdere lijnen met Nelly's lopen', zegt Gijs Oude Hengel trots.

Een bewezen koefamilie is de basis van het bedrijf, stelt Hein Oude Hengel. 'Als je een koefamilie hebt waarvan het exterieur goed is en de gehalten goed zijn, dan moet een nakomeling dat ook geven.'

De stierkeuze is de laatste vijf jaar in handen van Teun Oude Hengel. Hij vindt fokkerij leuk, terwijl zijn keuzes ook prima in de smaak vielen bij zijn vader. 'Natuurlijk is het soms leuk om te sparren, om de passie te delen, maar we hebben hetzelfde doel voor ogen', zegt hij.

Overlevingskansen

Want de familie moet het geld met melken verdienen. 'Een goede melkproductie in combinatie met goede gehalten waren daarom altijd al belangrijk. Gerard wilde bij de betere boeren horen. Dat is nodig om als ondernemer overlevingskansen in de agrarische sector te hebben. Door goed te kijken naar de toekomst, was hij altijd al vooruitstrevend', legt Oude Voshaar uit.

Dit betekent bij de stierkeuze dat onder meer de melkproductie, de gehalten en de persistentie goed moeten zijn. Daarnaast moet de koe goed in elkaar zitten, met een goede uier en beste benen, zodat de koe de productie gemakkelijk aankan en lang meegaat. Volgens Teun Oude Hengel wordt er niet echt gefokt op showkoeien: 'Door de nadruk te leggen op de uier en de benen, kom je al een heel eind.'

De familie maakt gebruik van het Triple A-systeem. 'Dit geeft een extra boost aan het zorgen voor een goede bouw en daarmee aan de levensduur. Dat zie je aan de uniformiteit van de bouw', merkt Teun Oude Hengel op. Stieren die veel worden ingezet, zijn onder meer Malki, A2P2, Random, Let'sgo, Crown Wayback, Shakespeare, Prada en Hotline. 'Behalve Malki dus over het algemeen gehaltenverervers. Maar allemaal stieren waar we een goed gevoel over hebben. De Triple-A-codes bepalen mede welke stier bij welke koe past', legt Teun Oude Hengel uit.

Extra jongvee

Mede door de kwaliteit van de koeien houdt de familie extra vaarskalveren aan. Hein Oude Hengel: 'We verkopen jaarlijks ongeveer twintig afgekalfde vaarzen. Hiermee kunnen we een iets scherpere selectie maken. Mocht het resultaat ondanks de inspanningen in management iets tegenvallen, dan wordt een dergelijke koe uitgeselecteerd. Dat is voor een ander een goede koe.'

Aan de top meedraaien is meer dan alleen fokkerij. Dat weten de Overijsselse melkveehouders maar al te goed. Bij de opfok en in de stal laten ze niets aan het toeval over. Zo hebben de kalveren deze herfstdag allemaal een dekje op.

'Het is beter dat de kalveren hun energie steken in groei dan in het zichzelf warm houden. Ook krijgen ze ruim voldoende stro, zodat ze een nestje kunnen maken. Verder zorgen we extra goed voor de diergezondheid, waardoor ze ook zich goed kunnen ontwikkelen tot koe. Hierdoor ontwikkelt de aanzet voor de uierstructuur ook beter. Dit uit zich in meer melkproductie als koe', licht Hein Oude Hengel toe.

Vers ruwvoer

Verder is het belangrijk bij die ontwikkeling dat de dieren zoveel mogelijk vers ruwvoer kunnen opnemen. Daarbij wordt het wat oudere jongvee ondergebracht bij een opfokker. 'Die heeft dezelfde filosofie als wij. Zoveel mogelijk ruwvoer erin voor de pensontwikkeling, en geen mais', legt Hein Oude Hengel uit. De melkkoeien krijgen wel mais aan het voerhek.

De familie Oude Hengel past weidegang en zomerstalvoedering toe. Voor een goede grasmat en voldoende stikstofbinding worden klavers ingezet. De familie is fel op een goede ruwvoerkwaliteit, zegt Teun Oude Hengel. 'De koeien maken de melk, maar het gras moet de melk brengen. Als er veel onkruid staat en het gras is niet goed, dan kunnen we niet verwachten dat de koe er optimaal van gaat produceren.'

Stromest

Voor die goede grasmat wordt onder meer stromest over het grasland uitgereden, zodat hiermee de hoeveelheid organische stof wordt verhoogd. Een deel van het gras wordt ingekuild om in de winter te voeren. Het winterrantsoen bestaat uit gras en maiskuil aangevuld met producten als bierbostel en perspulp. Daaraan wordt een mengsel van soja en raap toegevoegd.

Ook krijgen de koeien maximaal 8,5 kilo brok in de robot, verdeeld over een productie- en eiwitbrok. De koeien worden met twee melkrobots gemolken. Gijs Oude Hengel: 'De koeien doen het goed op dit rantsoen en zijn gezond. Dat maakt de liefhebberij alleen maar groter.'