Blauwtong hakt erin bij schapen en koeien

Een ram die blauwtong oploopt, is minimaal zes tot acht weken onvruchtbaar. Ook bij gevaccineerde dieren speelt dat nog. Wel is er sprake van een grote variatie tussen bedrijven. Het is vooral afhankelijk van het moment waarop het blauwtongvirus toeslaat op het bedrijf of het veel invloed heeft. Zijn de rammen dit jaar al vroeg besmet geraakt, dan zijn ze voor het dekseizoen al voldoende hersteld en heeft het weinig effect op de dracht van de schapen.

'Het is niet altijd zichtbaar dat een ram last heeft gehad van blauwtong', zegt Reinard Everts, schapendokter en directeur van de Nederlandse Schapen- en Geitenfokkers Organisatie (NSFO). 'Rammen kunnen koorts hebben gehad zonder duidelijke verschijnselen. Ze zijn dan tot acht weken lang onvruchtbaar. Zet je zo'n ram tijdens het dekseizoen in, dan merk je pas later dat er een probleem is, omdat je na zeventien dagen terugkomers hebt. Heb je dan een andere ram in kunnen zetten of was de ram inmiddels wel vruchtbaar, dan kan het hierbij zijn gebleven. Maar soms kwamen de schapen nog een keer terug.'

Langer aflammerseizoen

Het betekent dat het aflammerseizoen volgend jaar langer zal duren. De lammeren krijgen twee tot drie maanden bescherming via de biest. Daarna is vaccinatie nodig. Schapenhouders moeten dan beslissen of ze de lammeren in groepjes op basis van leeftijd gaan vaccineren of dat ze wachten tot de laatst geboren lammeren oud genoeg zijn, met een risico dat er al lammeren zijn besmet met blauwtong.

Er bestaat volgend voorjaar een kans dat er afwijkende lammeren worden geboren door blauwtong, al lijkt die kans klein gezien de ervaringen. Als er wel meerdere afwijkende lammeren worden geboren, adviseert Everts om te laten onderzoeken of het echt blauwtong is of dat het Schmallenberg-virus de oorzaak is. Want dat virus waart ook nog rond.

Bij runderen is dit jaar duidelijk het effect van blauwtong zichtbaar, meldt dierenarts Bauke van der Valk van CRV. 'Het aantal inseminaties lag dit najaar van week 33 tot en met week 37 10 procent hoger dan in andere jaren. Ook waren er veel herinseminaties, tot een vijfde inseminatie aan toe. Daarnaast zien we, waarschijnlijk door blauwtong, 8 procent meer handelingen als tochtcontrole en scannen.'

Enquête onder rundveehouders

Vorig jaar waren de verschijnselen van blauwtong bij koeien vaak nog minder ernstig en waren er vooral meer zieke en kreupele koeien. Dit jaar is blauwtong een flink nadeel voor de vruchtbaarheid van koeien, concludeert Van der Valk. Een enquête die Royal GD onder ruim 350 rundveehouders heeft gehouden, laat dit ook zien. Zo'n 18 procent van de veehouders meldde problemen met de vruchtbaarheid.

Daarbij hoort de dierenarts van melkveehouders dat ze er bij het insemineren van de koeien rekening mee houden of ze last hebben gehad van blauwtong. De koeien krijgen meer hersteltijd. Het moment van de eerste inseminatie is geregeld uitgesteld.

Het effect van blauwtong is soms pas later zichtbaar. Koeien die drachtig waren, blijken dan toch gust omdat het embryo is afgestorven. Om verrassingen te voorkomen, adviseert CRV om koeien voor het droogzetten nog een keer te checken op dracht door middel van scannen of MPR Dracht (drachtcontrole via melkmonsters). Van der Valk raadt melkveehouders aan om ook de pinken te scannen, zeker als daar een pinkenstier bij heeft gelopen.

Tijdig droogzetten, minimaal acht weken voor de uitgerekende datum, is noodzakelijk vanwege de kans op vroeggeboortes. 'Dan heeft de koe toch nog een voldoende lange droogstand gehad', legt de dierenarts van CRV uit.