Wiersma kan zorg over PAS-melders niet wegnemen

Het debat begon fel met kritische vragen uit de Tweede Kamer, maar daarna werd de toon van de meeste Kamerleden gematigder. De kritiek was onder meer gericht op de legalisatie van PAS-melders. Dat zijn boeren die buiten hun schuld om geen stikstofvergunning hebben, omdat zij die voor het schrappen van de PAS-wetgeving in 2019 niet nodig hadden. Vrijwel alle partijen vinden de voorstellen die de minister vorige week naar de Tweede Kamer stuurde om deze groep te helpen, in meer of mindere mate te kort schieten.

Wiersma erkent volmondig dat de problemen van de PAS-melders 'juridisch complex' zijn. 'Ik bekijk alle mogelijkheden om PAS-melders te helpen. We sturen op oplossingen die vandaag werken en in de toekomst.' In dit verband onderzoekt de minister de haalbaarheid van een hogere rekenkundige ondergrens waardoor een deel van de PAS-melders geen vergunning meer nodig heeft. Ook komt een maatwerkaanpak waarbij PAS-melders met een zaakbegeleider op zoek gaan naar de beste oplossing. Dat kan bijvoorbeeld door de emissie omlaag te brengen met innovaties op het bedrijf maar ook in bedrijfsbeëindiging.

Stoppende boeren

De Tweede Kamer ziet het liefst dat de stikstofruimte van stoppende boeren elders wordt ingezet om PAS-melders te legaliseren. Voor het wegenbouwproject aan de A15 bij Arnhem/Nijmegen zijn zes boerderijen opgekocht en met die stikstofruimte is de aanleg gestart. 'Waarom kan dat wel?, vragen onder meer Thom van Campen (VVD), Eline Vedder (CDA) en Pieter Grinwis (ChristenUnie).

Wiersma wijst in dit verband op het additionalitieitsbeginsel. Het komt erop neer dat de stikstofruimte die vrij komt als een bedrijf stopt, in een stikstofbank wordt gestopt. Daar blijft het, tot de stikstofdepositie in Natura2000-gebieden naar het gewenste niveau is gedaald. Daarna kan de stikstofruimte aan andere bestemmingen worden uitgegeven in de omgeving van die gebieden, zoals en PAS-melder. Wanneer dat niveau wordt bereikt en er ruimte kan worden vrijgegeven, is nu nog onduidelijk, zegt de minister. 'Ik verwacht dat er door de bedrijfsbeëindigingsregelingen meer stikstofruimte in de bank komt, maar we mogen ons niet rijk rekenen.'

Situatie interimmers ongewis

Naast de PAS-melders vraagt de Kamer ook een oplossing voor de zogeheten 'interimmers'. Dit zijn bedrijven of activiteiten die al actief waren voordat in februari 2009 nieuwe Europese wetgeving dwong tot aanvraag van een milieuvergunning. Wiersma kan hier niets mee beginnen. 'Het RIVM heeft deze groep in 2020 in beeld proberen te brengen, maar dat is niet gelukt. Er is geen registratie van, anders dan bij PAS-melders. En de reden waarom zij interimmer zijn, loopt sterk uiteen.'

Na afloop van het debat zijn de zorgen van de Kamerleden niet weggenomen. 'PAS-melders zijn er niet vrolijker op geworden', concludeert Harm Holman (NSC). 'We zijn een illusie armer op het punt van de pasmelders', vindt Grinwis. 'Ik ben kritisch geweest en ik hoop dat de minister dat ziet als een aansporing', zegt Van Campen. De Kamerleden erkennen dat de opdracht moeilijk is, maar ze willen meer concrete oplossingen horen, liefst voorzien van een tijdspad.

Uitgewerkte plannen

'Ik proef ongeduld in de Kamer', zegt Wiersma daarop. 'Ik begrijp dat heel goed. We zijn al vijf jaar bezig. Ik weet wat de impact van dit beleid is. Dat is de reden waarom ik vind dat zorgvuldigheid is geboden. Boeren moeten toekomst krijgen en het gevoel dat ze zelf weer aan het stuur zitten.'

De minister doet de Kamer de toezegging om begin volgend jaar met meer uitgewerkte plannen te komen. Dat moet meer duidelijkheid geven over het beoogde emissiereductiebeleid en de invulling van doelsturing op bedrijfsniveau waarmee boeren zelf kunnen bepalen hoe ze de stikstofemissie van hun bedrijf omlaag brengen.