Live debat: minister Wiersma debatteert met Kamer over stikstofplannen

Minister Femke Wiersma en staatssecretaris Jean Rummenie van LVVN debatteren vandaag met de Tweede Kamer over Wiersma's stikstof- en natuurplannen. Het schrappen van het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) door dit kabinet stuitte eerder al op grote kritiek van de oppositie. Maar ook coalitiepartijen NSC en VVD drongen er bij de bewindsvrouw op aan om met alternatieve plannen te komen die zijn gericht op het halen van de stikstofreductiedoelen.

In aanloop naar het stikstofdebat van woensdag stuurde Wiersma haar stikstofplannen naar de Tweede Kamer. Onderdeel daarvan is een routekaart die de Programma Aanpak Stikstof (PAS)-melders aan een definitieve vergunning moet helpen. Maar de te volgen sporen daarin zijn uiterst onzeker.

Jarenlang onderzoek nodig

Wederom haalt Wiersma de rekenkundige ondergrens voor de stikstofdepositie van stal als basis voor haar oplossing van het stikstofprobleem, terwijl eerder al is vastgesteld dat hier een jarenlang onderzoekstraject voor nodig is. In dezelfde Kamerbrief wordt deze onzekerheid door de minister erkent.

Een volgend nieuw spoor is de 'individuele route'. Hierbij vraagt de overheid aan de PAS-melders om samen met zaakbegeleiders te onderzoeken of het mogelijk is om met aanpassingen in de bedrijfsvoering of met innovatie minder stikstof uit te stoten, waardoor de natuurvergunning kan worden verleend. Het ministerie neemt de kosten voor de zakenbegeleiders voor zijn rekening.

En er is nog een spoor dat Wiersma omschrijft als 'juridisch geborgde en afdwingbare afspraken op gebiedsniveau', dat verder wordt uitgewerkt met sectorpartijen. Die afspraken moeten met zekerheid leiden tot een daling van de stikstofemissie die nodig is voor het verkrijgen van een vergunning.

Handhaving opschorten

Omdat de genoemde oplossingsrichtingen allemaal veel tijd vergen, wil de landbouwminister de handhaving van de PAS-melders wettelijk met drie jaar opschorten. Daarmee wil ze voorkomen dat de provincies vanaf medio 2025 handhavingsprocedures starten tegen deze bedrijven. Want dan vervalt de periode waarin de Raad van State de PAS-melders tegen handhaving beschermt.

Boerenorganisaties zijn niet gecharmeerd van de voorstellen. Een klacht is dat de verantwoordelijkheid voor het legaliseren bij de boeren zelf wordt neergelegd. LTO Nederland ziet liever dat vrijkomende stikstofruimte uit de stoppersregelingen wordt overgeheveld naar PAS-melders. Bovendien houdt de minister met de verlenging van de wettelijke bescherming deze boeren langer in onzekerheid, menen het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK) en Agractie. Gemist wordt een aanpak voor de interimmers die ook zonder vergunning zitten.

Herstelwet legalisatie

Agractie overweegt een gang naar de rechter om legalisatie van PAS-melders te versnellen. Daarmee krijgen de rechters het druk. In de stikstofzaak van Greenpeace komt op 22 januari een uitspraak. En Mobilisation for the Environment (MOB) bereidt in alle provincies handhavingsverzoeken voor.

Daar blijft het niet bij. Stichting Stikstof Claim wil namens 3.200 aangesloten familiebedrijven juridische procedures starten om Wiersma naar een andere koers te bewegen. Hier wordt onder meer gepleit voor een Herstelwet legalisatie PAS-melders en het openstellen van extern salderen voor deze boeren.

In 2025 volgt daarmee 'tsunami' aan juridische procedures, voorspelt MOB-voorman Johan Vollenbroek in een reactie. 'Vanuit zowel milieuorganisaties als de agrarische sector.' De Tweede Kamer volgt met argusogen de rechtszaken rond het stikstofdossier. Het zal zeker een onderwerp zijn dat tijdens het stikstofdebat ter sprake komt, evenals het legaliseren van de PAS-melders en interimmers.

Het debat start om 10 uur en is hier live te volgen.