Wetterskip Fryslân zet nog een tandje bij voor betere waterkwaliteit

Momenteel voldoet 52 procent van de wateren die zij beheert aan de kwaliteitsnormen voor dieren en planten. Ook op het eerstkomende ijkmoment 2027 zal 100 procent niet lukken, verwacht het waterschap. Pas in 2045 kunnen alle wateren daar aan voldoen. Daarbij zijn in de tussentijd nog extra maatregelen nodig om de waterkwaliteitseisen van de Europese Unie binnen bereik te brengen.

'We zullen dichter op de bal moeten spelen om onze doelstellingen zoveel mogelijk te halen', waarschuwt waterschapsbestuurder Cees Pieter van Burgsteden. Zo wil het waterschap in de komende jaren 5 miljoen euro extra uittrekken voor een reeks nieuwe maatregelen.

Die aanvullende maatregelen en de extra monitoring daarvan moeten volgens medebestuurder Monique Plantinga voldoende zijn om Brussel te laten zien dat het Friese waterschap er alles aan doet om de waterkwaliteit in die provincie (en in een deel van West-Groningen) zo goed mogelijk op orde te krijgen.

Het gaat bijvoorbeeld om het verbreden en natuurlijker inrichten van watergangen en het structureel doorvoeren van ecologisch beheer. Maar ook beekherstel, het terugdringen van de nutriëntenbelasting door riooloverstorten of het verminderen van erf- en perceelafspoeling staan op het lijstje.

'We kunnen het oppervlaktewater niet alleen schoon krijgen', zegt Plantinga. Daarvoor is volgens haar een samenspel nodig met andere overheden, maatschappelijke organisaties en burgers en niet in de laatste plaats agrarische en andere bedrijven. 'Maar een groot deel van de verantwoordelijkheid ligt wel bij ons als waterschap. We letten er dus wel op wie de handschoen oppakt.'

Sancties

Gebeurt de komende jaren te weinig, dan dreigen sancties vanuit Brussel. En die kunnen volgens het waterschap verstrekkend zijn. Zo zou de Europese Unie boetes kunnen opleggen of het moeilijker kunnen maken om bepaalde vergunningen te krijgen. Plantinga: 'We moeten kunnen aantonen dat we hebben gedaan wat in ons bereik ligt. Daarbij geldt ook voor ons: verbeter de wereld en begin bij je zelf.'

Van Burgsteden wijst in dit verband op een maatregel die weliswaar in eerste opzicht niet erg boervriendelijk oogt: het verbreden en verdiepen van watergangen en natuurvriendelijker maken en beheren van de taluds. Het kost immers boerengrond. 'Maar je moet ook de voordelen meerekenen, zoals het kunnen bergen van water als het nat is en de opslag ervan voor droge tijden. Beter waterbeheer kost dan grond, maar je krijgt er minder nutriëntenverlies voor terug.'

Wetterskip Fryslân, provincie Fryslân en LTO Noord willen de komende vier jaar ook het Deltaprogramma Agrarisch Waterbeheer (DAW) verder intensiveren, vertelt Van Burgsteden. 'Minder uitspoeling van gewasbeschermingsmiddelen en nutriënten, daar knapt de waterkwaliteit van op.'

Hij noemt het verder beperken van erfafspoeling en het beter benutten van plantvoedingsstoffen als speerpunten. 'We hebben al veel goede stappen gezet, maar de laatste loodjes wegen het zwaarst. We willen boeren en tuinders bijstaan in het verbeteren van hun bedrijfsmanagement. Je zou het kunnen regelen via algemene maatregelen, wij kiezen liever voor het finetunen in de haarvaten.'

Om de pijn zo eerlijk mogelijk te verdelen belooft Wetterskip Fryslân de komende tijd meer te meten en goed te letten op de samenhang tussen verschillende maatregelen. Van Burgsteden: 'Wanneer je daar aandacht aan besteedt, liggen de belangen van de waterbeheerder en de agrariër niet zo ver uit elkaar. Als je nutriënten zo goed mogelijk benut, heb je als boer of tuinder minder kosten en wordt de kans op uitspoeling een stuk minder.'