Van Hijum licht tipje van sluier op van aanpak arbeidsmigranten

De Kamerbrief is een overzicht van de ideeën die leven in het kabinet. Effecten op de agrarische sector en andere takken van het bedrijfsleven worden niet gepresenteerd. Veel moet nog worden uitgewerkt en onderzocht.

Van Hijum steekt de aanpak vooral in via het beschermen van arbeidsmigranten die – zo lijkt hij te willen zeggen in de brief – vaak worden uitgebuit en aan hun lot overgelaten. Om te zien om hoeveel arbeidsmigranten het precies gaat, heeft hij het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) een 'arbeidsmigrantendashboard' laten maken. Daaruit zou blijken dat ieder jaar netto tussen de 17.000 en 18.000 arbeidsmigranten in Nederland blijven.

De minister benadrukt dat arbeidsmigranten in een deel van de economie hard nodig zijn. 'In het regeerprogramma heeft het kabinet de ambitie uitgesproken om te komen tot een selectiever en gerichter arbeidsmigratiebeleid', schrijft hij. 'Dat is nodig om de kunde en krachten toe te voegen aan onze economie én zodat we mensen kunnen ontvangen op een manier die past bij Nederland.'

Subsidies

Het kabinet gaat gezamenlijk het huidige overheidsbeleid doorlichten. Daarbij worden subsidies, belastingmaatregelen en regelingen onder de loep genomen. Ook wordt gekeken of die echt nodig zijn in het licht van krapte, arbeidsmigratie en andere schaarstes. Hierin worden ook kenmerken van de diverse sectoren meegenomen. Voor juni 2025 moet een onderzoek van alle ministeries gezamenlijk duidelijk maken wat de maatschappelijke kosten en baten van arbeidsmigratie zijn en wordt de impact op sectoren die veel gebruikmaken van arbeidsmigranten inzichtelijk.

Een van de maatregelen waaraan het kabinet denkt, is beleid en subsidies afschaffen die het ook voor bedrijfstakken waar dat niet per se nodig is, aantrekkelijk maken om arbeidsmigranten in te schakelen.

Daarnaast wordt gedacht aan maatregelen om deeltijdwerkers meer uren te laten werken, zodat de inzet van arbeidsmigranten niet nodig is. Een optie die Van Hijum noemt, is de kinderopvangtoeslag herzien en belastingen aanpassen, zodat meer werken meer loont. Van werkgevers in sectoren met krapte, zoals de zorg en het onderwijs, wordt gehoopt dat zij flexibeler worden in werktijden en het opnemen van snipperdagen. Ook wil hij werk maken van het wegnemen van hindernissen voor werk bij asielzoekers met een grote kans op een verblijfsstatus.

Werkgevers

Inlenende partijen hebben verantwoordelijkheden voor arbeidsmigranten, vindt het kabinet. Van Hijum is in gesprek met werkgevers- en werknemersorganisaties om een landelijk convenant af te sluiten met afspraken over 'goed werkgeverschap'. Daarnaast loopt er een verkenning naar andere mogelijkheden om werkgevers meer verantwoordelijk te maken voor de maatschappelijke kosten van arbeidsmigratie.

Ook loopt er een technische verkenning naar twee maatregelen om op sectoraal niveau de misstanden met uitzendkrachten tegen te gaan. Zo wordt bestudeerd om in sommige sectoren – het kabinet noemt deze niet – arbeidskrachten inlenen te verbieden. De andere maatregel is de verplichting om een minimaal percentage arbeidskrachten in dienst te nemen. Deze verkenning wordt naar verwachting in het eerste kwartaal van 2025 opgeleverd.

In de Kamerbrief wordt veel aandacht besteed aan misstanden voorkomen, bijvoorbeeld rond huisvesting, betaling en rechten. Met strengere regels en meer controle hoopt het kabinet dat 'te goedkoop' inhuren van buitenlandse arbeidskrachten onaantrekkelijk wordt. Ook hoopt het kabinet in Europees verband sluiproutes en geitenpaadjes dicht te timmeren zoals het oneigenlijk detacheren van arbeidskrachten.