Recensie: Een serieuze poging om relatie stad en platteland te doorgronden

Mensink, zelf opgegroeid in het Overijsselse Luttenberg en inmiddels plattelandverlater, begint zijn boek met de traditionele paasvuren. Hij ziet ze als symbool van de verstoorde relatie tussen het platteland en de Randstad. De kloof, zoals die vaak wordt genoemd, wordt door sommigen betwist. 'Dat is eigenlijk niet zo relevant als mensen het gevoel hebben dat hij er is.' Onderzoek van Nieuwe Oogst en AD in 2023 toonde aan dat dit zo is: 85 procent van de boeren ervaart die kloof. Dat moet je serieus nemen, vindt Mensink.

In zijn boek geeft de schrijver een filosofische visie op de relatie tussen stad en platteland, bezien vanuit plattelanders die de trek naar de stad hebben gemaakt. Hij verbindt op die manier zijn visie met persoonlijke ervaringen van plattelandverlaters. Dat denken over het platteland is een uitdaging, aldus de auteur. 'Misschien komt dat wel doordat filosoferen meer een stadse dan een rurale activiteit is, in elk geval in de westerse traditie', waarschuwt hij al in de inleiding.

Harde kant van boerenleven

Mensen die serieus nadenken over het platteland zijn derhalve betrekkelijk zeldzaam, stelt Mensink. Een uitzondering is de Duitse denker Martin Heidegger, aan wie hij het eerste hoofdstuk wijdt. Heidegger, later overigens in opspraak geraakt vanwege zijn banden met het naziregime, benadrukt in zijn werk de harde kant van het boerenleven. Een sterke band met de grond en de elementen, ervaringen die stedelingen nooit zullen hebben.

Mensink verweeft ook een stuk familiegeschiedenis aan zijn filosofische verhandeling. Hij vertelt bijvoorbeeld hoe zijn opa al op jonge leeftijd van de familieboerderij vertrok omdat deze te weinig werk bood voor alle broers. Via Hellendoorn belandt hij in een oude molen in Luttenberg, waar Mensinks moeder werd geboren. Gaandeweg het boek komen we meer te weten over de familie. En dat zijn welkome anekdotes tussen de bij vlagen diepgaande analyses.