Klauw schoonspoelen essentiële eerste stap

Gerben Meerema van dierenartsenpraktijk West Betuwe en Jan Lievaart van Dairy Skills zijn de andere dierenartsen van het NKGC. Bij pedicuren werken ze samen met twee ervaren klauwverzorgers. Ze maken daarbij gebruik van twee KVK800-klauwbekapboxen. Deze box gaat omhoog tot werkhoogte en fixeert de koe met twee buikbanden en tilt alle vier de poten op. Bij het behandelen worden de klauwen gefixeerd tussen twee klemmen, zodat zorgvuldig en veilig wordt gewerkt.

Dat de klauwgezondheid te wensen overlaat stelt ook dierenarts Pieter Hut in promotieonderzoek. Hij baseert zijn stelling op metingen van het dagelijkse gedrag van koeien tijdens droogstand en lactatie. Op acht melkveebedrijven gebruikte hij daarvoor sensormetingen, conditiescores en locomotiescores.

Het percentage kreupele koeien stijgt naarmate de dieren verder in de transitieperiode komen, constateert Hut. Uit het onderzoek blijkt dat 36 procent van de koeien kreupel zijn bij de start van de droogstand. 41 procent was kreupel aan het einde van de droogstand. 50 procent kreupelde in de vierde week na afkalven. Dat loopt op tot 54 procent in week acht.

Een belangrijke oorzaak van kreupelheid is mortellaro, ofwel digitale dermatitis. Uit promotieonderzoek van Arne Vanhoudt blijkt dat geheel genezen van deze aandoening moeilijk is. Er blijft een chronische vorm achter die weer actief kan worden. Mortellaro van het bedrijf krijgen, is hierdoor vrijwel onmogelijk.

Mortellaro is wel te beheersen met de juiste aanpak, zegt Vanhoudt, nu Europees specialist rundveegezondheidszorg bij Royal GD. De aanpak houdt onder andere in dat de koeien met een pijnlijke plek door mortellaro direct moeten worden behandeld. Anders verspreiden ze de infectie.

Het is essentieel om de klauwen eerst goed te reinigen. Om ze daarna te behandelen met een geregistreerd geneesmiddel om ze vervolgens in te pakken. 'Als de klauw niet schoon is, pak je stront in. Dan pak je ook weer stront uit', stelt Vanhoudt. Diezelfde bewoordingen gebruiken ook de dierenartsen en klauwverzorgers van het NKGC.

Doel van het NKGC is verbeteren van de klauwgezondheid en daarmee verlengen van de levensduur van koeien. Koecomfort is hierbij een essentieel onderdeel. 'Daarom maken we ook altijd een rondje door de stal', legt Geurts uit. 'Kunnen koeien goed vrij rondlopen of hebben ze last van rangordeconflicten? Want dat is ook belasting voor de klauwen.'

Veertien uur liggen

Erg belangrijk is of koeien goed kunnen liggen, vervolgt Geurts. 'Want een koe ligt op een dag zo'n veertien uur. Een flink deel van die tijd ligt ze te herkauwen. Tussendoor gaat de koe tien tot twaalf keer eten, daarna weer liggen en herkauwen. De koe moet gemakkelijk kunnen gaan liggen en daarbij zacht kunnen landen. Er mogen niet te veel belemmeringen zijn bij het liggen en opstaan. Staan koeien veel in de box, dan is dat een teken dat het boxcomfort niet goed is.'

Mortellaro is een huidaandoening diep in de tussenklauwspleet of in het balgebied. Staan de koeien vaak half in de box, dan blijven de klauwen lang nat en komen ze voortdurend in contact met de mest met daarin de ziekteverwekkers van mortellaro. Als koeien liggen moeten de poten in de box lekker droog worden, stelt Drint daarom.

Klauwen schoonspuiten en voldoende licht maken dat klauwen echt goed beoordeeld kunnen worden, benadrukt Geurts. 'Doel van bekappen is het herstellen van de natuurlijke vorm van de klauw. Op beton worden klauwen vlak. De koeien lopen dan op hun zool en kunnen hier drukplekken krijgen. Eén klein rood plekje onder de zool is er al één te veel. Als je daar de druk niet af haalt, kan dat uitmonden in een zoolzweer.'

'Met functioneel bekappen herstellen we de natuurlijke klauwvorm', zegt klauwbekapper Bosje. 'We hollen de klauw van binnen uit, zodat de koe niet op de zool loopt maar op de klauwrand en de voorste een derde punt van de klauw. De bal moet zoveel mogelijk worden ontlast. Een koe loop dan als het ware op hakken.'

Bij mortellaro komt de hogedrukspuit erbij. De klauw wordt nog eens extra schoongemaakt. De wond wordt met een geneesmiddel ingesmeerd en ingepakt. Na drie dagen mag het verband eraf. De melkveehouder beoordeelt dan zelf of er nog een behandeling nodig is. Normaal gesproken is mortellaro na de tweede of hooguit de derde behandeling genezen.

Driemaal per jaar alle klauwen preventief beoordelen en functioneel bekappen, luidt het advies. Met daarbij behandelen en noteren van mortellaro en zoolzweren. 'Dat is van belang, want het zijn pijnlijke aandoeningen waardoor koeien minder lopen en eten, dus het kost ook productie', stelt Geurts.

Preventief bekappen ontslaat de veehouder niet van de plicht om elke koe die hij kreupel ziet direct aan te pakken. Daarnaast blijft een geregeld voetbad nodig om mortellaro onder de duim te houden. Koeien met een ingepakte klauw mogen niet door het voetbad.