Verdeeldheid over biotine en klauwgezondheid: 'Strooi niet zomaar met poedertjes'

Biotine is ook wel bekend als vitamine B8. Het is een bouwsteen voor het klauwhoorn en werkt als cement tussen de hoorncellen. 'Een tekort werkt bij klauwgezondheid vooral op de witte lijn van de hoornschoen en kan zorgen voor een voortijdige afvoer van melkkoeien', zegt GD-dierenarts en expert klauwgezondheid Menno Holzhauer in een bericht op de GD-website.

Biotine is volgens Holzhauer onmisbaar voor gezonde klauwen. Hij verwijst naar een studie in het Verenigd Koninkrijk waaruit blijkt dat koeien die een half jaar lang dagelijks 20 milligram extra biotine kregen, tot 40 procent minder kreupelheid door wittelijnaandoeningen lieten zien. Bij vaarzen leverde extra biotine geen verbetering op.

Lange tijd werd aangenomen dat koeien in de pens zelf voldoende biotine aanmaken. Maar volgens GD laten nieuwe inzichten zien dat dit niet geldt voor de hoogproductieve melkkoeien van tegenwoordig, die gemakkelijker verteerbare rantsoenen met minder ruwvoer krijgen.

'Daar komt bij dat de voorziening over een langere periode goed moet zijn. Dan heb je duidelijk minder kans op wittelijnaandoeningen en beter herstel van zoolzweren.' Holzhauer verwijst daarom naar het GD-programma 'Klauwgezondheid Tankmelk'. Doe je hieraan mee, dan wordt de tankmelk vier keer per jaar automatisch onderzocht op biotine, zink en mangaan.

Belang biotine overschat

Het belang van biotine in relatie tot klauwgezondheid wordt echter overschat, vindt dierenarts en Europees rundveespecialist Peter Hut. 'Helaas. Het nadeel van ons focussen op slechts één vitamine, is dat we daardoor denken dat de oplossing voor een ingewikkeld probleem erg simpel is.'

Dat geldt volgens Hut ook voor andere diergezondheidsproblemen waarbij de aandacht nadrukkelijk op één mineraal, aminozuur of sporenelement ligt. 'We beginnen van alles te doen zonder te weten wat er nu echt speelt. We strooien met poedertjes en hopen dat het dan beter gaat. Maar helaas wordt vooraf geen nulmeting gedaan.'

De rundveespecialist vindt het kortzichtig om bij klauwgezondheidsproblemen alleen aan biotine te denken. Klauwhoorn bestaat uit keratine en de keratineproductie is niet alleen afhankelijk van vitamine B8, maar ook van calcium, zink, koper, mangaan, kobalt, selenium en vitamine A, D en E.

Basisrantsoen moet kloppen

Het basisrantsoen moet ook goed zijn, vervolgt Hut. Veehouders moeten een volledige rantsoenanalyse laten uitvoeren voordat er ook maar iets van een tekort kan worden gesuggereerd. 'Maar dan zijn we er nog niet. Meerdere van de genoemde vitamines worden namelijk ook geproduceerd door pensmicroben. Daarom moet voor een optimaal functionerende pensflora het basisrantsoen goed zijn.'

Hut verwijst ook naar een wetenschappelijk artikel uit 2019, waaruit blijkt dat vitamine B8 voor de gemiddelde melkkoe met ongeveer 3.300 procent wordt overgesupplementeerd. 'Nu is de hele vitamine B-lijn wateroplosbaar en wordt een overschot uitgeplast. Het kan hoogstwaarschijnlijk geen kwaad, maar 3.300 procent oversuppletie en dan nog meer toevoegen lijkt me overdreven.'

'Als koeien klauwproblemen hebben en de oorzaak ligt bij de voeding, dan gaat het om een stofwisselingsprobleem. Dit zul je dit moeten zien bij alle klauwen van het dier. Oftewel bij alle binnen- en buitenklauwen, acht in totaal', geeft de rundveespecialist mee als tip aan melkveehouders.

Belastingsprobleem

'Maar de meeste problemen worden juist gezien in de achterbuitenklauw', vult Hut aan. 'Dat kan per definitie geen stofwisselingsprobleem zijn. Dat is een belastingsprobleem.' De oorzaak is een gebrek aan koecomfort, te lange sta- en wachttijden, oneffenheden in stal of kavelpad, te korte draaicirkels, overbezetting, groepswisselingen of bijvoorbeeld strijd om rangorde.

Belastingsproblemen kunnen ook komen door gebrekkige ventilatie of een te hoge temperatuur. Koeien kunnen dan wel liggen, maar ze blijven staan om meer warmte te verliezen. Hut: 'Het gaat om goed management gericht op koecomfort en daarbij een uitstekend plan om de klauwgezondheid te verbeteren. Dat is niet met biotine strooien. En ook niet eens per jaar de koppel laten bekappen of elke maand een klauwbad neerzetten.'

Dierenarts Gijs Hofstraat van Diergeneeskundig Centrum Dalfsen begeleidde bedrijven waar het biotinegehalte in de tankmelk laag was en waar klauwgebreken speelden. 'Het is een vast onderdeel van de checklist om bij klauwproblemen het gehalte aan biotine, zink, mangaan en jodium in de tankmelk te onderzoeken. Je loopt alle factoren langs.'

Nadat de veehouders extra biotine verstrekten, ging het gehalte in de melk na zes maanden omhoog. 'De meesten zagen vervolgens iets minder wittelijndefecten. En als koeien er last van hadden, knapten ze sneller op', vertelt Hofstraat.

Dat het stofje bijdraagt aan sterkere klauwen, is volgens Hofstraat geen onzin. 'Dat blijkt ook uit het onderzoek waar GD naar verwijst.' Maar je moet het belang niet overdrijven. 'Het gros van de bedrijven heeft de klauwgezondheid prima voor elkaar zonder extra biotine te verstrekken. Vaak wordt de invloed ervan overschat.'

'Ik ben er heilig van overtuigd dat biotine tot betere klauwen leidt'

Alwin Boogaard is al 22 jaar klauwverzorger in het Utrechtse Lexmond en is enthousiast over biotine. 'Ik ben er heilig van overtuigd dat het tot een betere klauwgezondheid leidt.' Wel moet je volgens hem een lange adem hebben, want pas na zes tot twaalf maanden zie je resultaat.

'We adviseren het soms op bedrijven met klauwproblemen. Veehouders voegen biotine toe aan het rantsoen in de voermengwagen of voeren brok met biotine. Na een jaar merken we echt verschil. Het aantal zoolzweren en wittelijndefecten daalt', licht de klauwverzorger toe.

Of er veel melkveebedrijven zijn met een laag biotinegehalte, weet Boogaard niet. 'Daar heb ik als klauwverzorger geen zicht op.' Hij vindt dat de noodzaak van biotine in de melkveehouderij onderbelicht is, al is dat wel iets verbeterd sinds Royal GD het programma 'Klauwgezondheid Tankmelk' ontwikkelde.

Andere maatregelen

Boogaard benadrukt dat je met biotine echt niet alle klauwproblemen verhelpt. Het is een goed hulpmiddel, maar daarnaast dien je ook andere zaken op orde te hebben. 'Denk bijvoorbeeld aan een goede hygiëne en droge vloeren en ligboxen. Over dit soort maatregelen kan ik de hele middag doorpraten.'

Aan de vraag hoeveel gram biotine een koe dagelijks nodig heeft, wil Boogaard zijn vingers niet branden. 'Dat kun je beter overleggen met je voerleverancier.'

Naast klauwverzorger is Boogaard melkveehouder. Hij doet mee aan het GD-programma 'Klauwgezondheid Tankmelk', waarbij de tankmelk vier keer per jaar wordt onderzocht op biotine, zink en mangaan. 'We scoren altijd in het groene gedeelte en voeren geen extra biotine.'