Campagne Avebe draait op volle toeren: zetmeelpercentage 20,5 procent

Dat meldde Avebe woensdag tijdens een persbijeenkomst op de productielocatie in het Groningse Ter Apelkanaal. Het gemiddelde tarragehalte van de aardappelcampagne 2024-2025 is tot nu toe 4 procent. Dat is een stuk lager dan vorig jaar (6,2 procent over de hele campagne). De rooiomstandigheden zijn dit najaar veel beter dan het kletsnatte oogstseizoen van 2023, toen zelfs na kerst nog aardappelen uit de grond moesten komen.

In Nederland begon de productielocatie in het Drentse Gasselternijveen in de week van 26 augustus als eerste met de aanvoer en verwerking van zetmeelaardappelen. De fabriek in Ter Apelkanaal volgde in de week van 23 september. Nu is driekwart van de aardappelen al gerooid, maar de regionale verschillen zijn groot, zegt Harm Germs tijdens de rondleiding over het terrein en in de fabriek. Hij is manager improve en kennisontwikkeling bij Avebe.

'We zijn tevreden over het verloop van de campagne tot nu toe en we verwachten dat het zetmeelpercentage nog verder gaat stijgen. De aardappelen die langer worden bewaard en hier later worden aangevoerd, bevatten doorgaans hogere zetmeelpercentages.' Germs voorspelt dat de huidige campagne nog tot half april draait.

Over het groeiseizoen meldt Avebe dat er in het afgelopen natte voorjaar regionaal grote verschillen waren in opkomst en groei. De groeiomstandigheden verbeterden vanaf mei. Volgens Germs hebben zetmeelaardappeltelers phytophthora goed weten te onderdrukken.

'Vanaf de start van het seizoen waren de akkerbouwers er op tijd bij met spuiten en hebben ze mede met behulp van de Taskforce Phytophthora problemen met de schimmelziekte het hoofd kunnen bieden. We komen eigenlijk nauwelijks rotte knollen tegen', zegt de Avebe-medewerker tevreden.

Het zetmeelconcern stelde aan het begin van het teeltseizoen een basisprijs vast van 105 euro per ton voor de aardappelen die in de huidige campagne worden verwerkt. Deze basisprijs geldt bij een zetmeelpercentage van 19 procent. Hebben de aardappelen van een teler een hoger zetmeelgehalte, dan krijgen ze een bonus. Zit er minder zetmeel in, dan wordt dat ook verrekend.

Monster van 25 kilo

Wanneer een volle vrachtwagen met 30 ton aardappelen arriveert op de verwerkingslocatie in Ter Apelkanaal, wordt een monster van 25 kilo genomen. Een automatische monstersteker 'prikt' op twee plekken in de vrachtwagen tot de bodem aan toe. Op basis van het monster wordt het zetmeelgehalte van de aardappelen van de betreffende vracht bepaald.

Na de monstername rijdt de vrachtwagen door naar de opslagruimte om de aardappelen te lossen. In de fabriek in Ter Apelkanaal wordt iedere week 35.000 ton aardappelen verwerkt. Dat zijn zo'n 1.150 vrachtwagens per week. De verwerking draait 24 uur per dag, zeven dagen in de week. Vanaf zaterdagmiddag tot maandagmorgen worden er geen nieuwe aardappelen aangevoerd, maar de opslag is groot genoeg om die periode te overbruggen.

Nadat de aardappelen in de opslagbunker zijn gestort, worden de knollen naar de wasserij getransporteerd. Daar worden loofresten, stenen en andere 'rommel' gescheiden van de aardappelen, voordat ze doorstromen naar de tweede wasserij in de fabriek. Daar vindt min of meer hetzelfde proces plaats. Vervolgens worden de knollen verderop in de fabriek verwerkt tot aardappelzetmeel en aardappeleiwit.

Dat levert hoogwaardige ingrediënten op voor onder meer plantaardige voedingsmiddelen, verpakkingsmaterialen, bouwproducten en diervoeding. Zo zijn de ingrediënten bijvoorbeeld terug te vinden in coatings voor pizzadozen, als vervanger van ei in bakproducten en in plantaardige zuivel zoals yoghurt en kaas.

Areaaldaling naar 39.000 hectare

Volgens voorlopige cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) kromp het areaal zetmeelaardappelen in Nederland in 2024 met 7,9 procent naar 39.000 hectare. Gemiddeld over Europa daalde het teeltoppervlak met circa 7 procent. Germs ziet dat de concurrentie op de akker toeneemt en denkt dat ook regelgeving ervoor heeft gezorgd dat het zetmeelaardappelareaal in Nederland is gedaald.

'Daarbij schakelen sommige telers bijvoorbeeld over van een teeltrotatie van 1 op 2 naar 1 op 3 voor zetmeelaardappelen. Dat heeft impact. Aan ons als boerencoöperatie is het de taak om ervoor te zorgen dat de prijs ook bij minder areaal goed blijft en het liefst verbeterd', licht de manager improve en kennisontwikkeling toe.

Germs voorziet ondanks de concurrentie van andere gewassen dat het areaal de komende jaren in Nederland stabiel blijft. Om te blijven zorgen voor voldoende aanvoer in de Avebe-fabrieken, waarvan er ook twee in Duitsland staan, kijkt het concern ook bij onze oosterburen naar mogelijk nieuwe teeltgebieden. Bijvoorbeeld rondom de fabriek in Dallmin, wat tussen Hamburg en Berlijn ligt. Daarnaast heeft Avebe nog een productielocatie in Lüchow, ongeveer een uurtje rijden vanaf Dallmin.