Innovaties EuroTier: robots, hittestress en dierenwelzijn

Op de beurs zijn robots en systemen met kunstmatige intelligentie te zien die arbeid besparen. Ook het voorkomen van hittestress en verbeteren van diergezondheid en dierenwelzijn zijn thema’s die aan bod komen op de rundvee-, varkens- en pluimveebeurs.

Koele ligplek voor de koe

Bij hitte lukt het met alleen ventilatoren niet goed genoeg om frisse lucht bij de koeien in ligboxen te krijgen. Daarom ontwikkelde het Deense bedrijf Cow-Welfare een systeem dat verse lucht via de bovenste buizen van de ligbox direct bij de liggende koeien brengt (foto boven). De expertcommissie van EuroTier-beursorganisator DLG ziet hiervan duidelijke voordelen en kent de Flex Air Stall een gouden medaille toe voor de innovatie en ook de gouden welzijnsmedaille.

Tijdens hitte en zeker bij hoge luchtvochtigheid kunnen hoogproductieve melkkoeien hun lichaamstemperatuur niet meer goed regelen, stellen de experts. De dieren passen hun gedrag aan en gaan bijvoorbeeld veel staan om de warmteafgifte te verhogen. Terwijl een koe zo’n 12 tot 14 uur per dag hoort te liggen om te herkauwen en te rusten.

Biggen in verdiept nest

Pasgeboren biggen die goed moeten opwarmen blijven in het verdiepte biggennest van Nooyen beter liggen, stelt de maker. De vloer van het biggennest wordt verwarmd met warm water of elektriciteit. Een biggenlamp kan van bovenaf voor extra warmte zorgen.

Het biggennest heeft een aflopende vloer met op het diepste deel openingen, zodat nest en strooisel droog blijven. De EuroTier-organisatie kende een zilveren medaille toe aan deze innovatie, die ook in bestaande kraamhokken is te integreren.

Een andere innovatie van het Nederlandse bedrijf Nooyen is een zachte vloer onder de voorhand van de zeug. Dit voorkomt doorligplekken op de schouders, een euvel waar sommige zeugenrassen gevoelig voor zijn.

Omdat zeugen de neiging hebben zachte materialen stuk te maken, was het nodig voor de toplaag een materiaal te zoeken dat bestendig is tegen wroeten. De zeugen kunnen het zachte deel van de vloer ook niet opwippen. De zachte vloer combineert extra comfort met koeling onder de voorhand van de zeug.

Zitstokken met juiste vorm

Voor leghennen en vleeskuikens lanceert Barku Kunststofftechnik zitstokken met de juiste vorm. De bovenzijde van deze kunststof stokken is bijna plat waardoor de hennen en vleeskuikens een mooi groot oppervlak krijgen onder hun poten. De zitstokken zijn getest door het Friedrich Loeffler Institut en die stelt dat de hennen op deze zitstokken een betere grip hebben zonder drukpunten. Hierdoor ontstaan minder snel voetzoolproblemen.

Het kunststofmateriaal is volgens Barku goed schoon te maken en zou tientallen jaren mee moeten gaan. De stokken zijn in iedere gewenste lengte leverbaar. Bij grote lengtes kan er aan de binnenzijde een metalen strip in het profiel worden geschoven voor voldoende stevigheid. De zitstokken zijn oplierbaar te maken.

Kunstmatige intelligentie helpt kalveropfok

Goede kalveropfok vergt dagelijks veel tijd en aandacht. Om de melkveehouder te ondersteunen, heeft Förster-Technik CalfGPT ontwikkeld. Dit systeem maakt gebruik van data die de kalverdrinkautomaat van het bedrijf verzamelt.

Veehouders kunnen met CalfGPT de gegevens via de smartphone en headset opvragen. Veehouders houden zo de handen vrij en kunnen tijdens het werk communiceren met de computer, opdrachten geven en krijgen zo nodig ook een alarm. DLG, de organisator van EuroTier, kent voor het gebruik van kunstmatige intelligentie de gouden medaille toe aan het CalfGPT-systeem.

De MSD SenseHub Dairy Youngstock krijgt ook een zilveren medaille van de DLG-experts. Dit systeem houdt via een sensor in het oormerk continu gegevens bij over activiteit, drinken, eten en herkauwen en koppelt dat terug naar het managementsysteem.

Het MSD-systeem helpt vroegtijdig gezondheidsproblemen te herkennen en maakt tijdig ingrijpen mogelijk. Vooral in de eerste levensweken van een kalf is dat belangrijk. MSD SenseHub Dairy Youngstock verhoogt het dierenwelzijn en verlaagt antibioticagebruik.

Robot maat varkensstal schoon

De Cleansman 2-spuitrobot van Meier-Brakenberg moet een afdeling 100 procent schoon krijgen zonder nabewerking. Anders is een robot volgens de fabrikant niet zinvol. Nadat een promovendus alle beschikbare robots beoordeelde en niet goed had bevonden, besloot het bedrijf er zelf een te ontwikkelen.

De robot heeft uitschuifbare armen en een 360 graden draaibare spuitkop. Die spuit telkens een parallelle strook van voor naar achteren schoon en schuift dan weer een stukje op. Dat gebeurt daarna van links naar rechts. Zo wordt de hele vloer schoongespoten en blijven er geen plekken over onder bijvoorbeeld een voerbak die niet schoon worden.

Ook wanden en plafond kan de robot volautomatisch reinigen. Voor het plafond kan de druk van de ingebouwde hogerdrukreiniger worden verlaagd.

58 procent minder ammoniak

De ammoniakemissie uit een rundveestal moet met 58 procent omlaag kunnen met de Atmowell-techniek. Dit is een door SKW Piesteritz ontwikkelde ureaseremmer. Lagere ammoniakuitstoot is beter voor het milieu en voor de luchtkwaliteit in de stal. Daarmee verbetert ook de diergezondheid. Het bedrijf kreeg een zilveren medaille van EuroTier voor deze innovatie.

De ureaseremmer wordt eenmaal daags in de stal verspreid met een mestschuif of mestrobot. De stof voorkomt dat het enzym urease, dat in mest zit, de ureumstikstof uit urine omzet naar ammoniak.

De hoeveelheid ureaseremmer wordt vastgelegd in het besturingssysteem van het mestschuifsysteem van Betebe. Daarmee is er bewijsmateriaal over de toepassing en de bereikte verlaging van de ammoniakuitstoot.

Door de ureaseremmer blijft er meer stikstof in de mest achter en neemt de bemestingswaarde toe. Voor Nederland kan dit lastig zijn, als hierdoor minder mest mag worden uitgereden. Hoelang de ureaseremmer werkt, is nog niet bekend. Voor een maximaal effect geldt de aanbeveling om de mest snel af te voeren naar een dichte mestopslag.

Haantjes uitselecteren

Voor het bepalen van het geslacht in het ei (in-ovo) zijn zoveel apparaten op de markt dat het volgens Respeggt ook in Nederland haalbaar is om alle haantjes al tijdens het broedproces uit te selecteren. De nieuwste generatie van Respeggt-selecteerinstallaties werkt volledig automatisch op basis van DNA-bepaling direct in het apparaat. De nauwkeurigheid van de geslachtsbepaling is 99,5 procent.

Op EuroTier toont Omegga de Omegga One, die in staat is het geslacht al op dag zeven te bepalen zonder ingrepen in het ei. Voor deze innovatie krijgt het bedrijf van de organisatie een zilveren medaille.

Ceva Santé Animale toont een niet-invasieve techniek voor geslachtsbepaling. Voordeel van deze methode is dat in-ovo-vaccinatie mogelijk blijft. Een kuiken kan daarmee alle noodzakelijke vaccinaties krijgen waardoor het volledig gevaccineerd op het pluimveebedrijf aankomt.

Sexen van haantjes en hennetjes kan ook nog altijd bij de eendagskuikens. Innovatec komt met een apparaat dat het geslacht van kuikens aan de hand van een beeld van de cloaca bepaalt. Daardoor kan vrijwel iedereen kuikens sexen en zijn er geen getrainde kuikenseksers meer nodig. Hierdoor gaat het sexen sneller en is het haalbaar om niet alleen leghennen te seksen maar ook vleeskuikens. Daarmee kan het produceren van vleeskuikens efficiënter. In Zuid-Europa wordt dit al veel toegepast.

Hokverrijking voor varkens

Om varkens meer hokverrijking te bieden, waren volgens dierenarts Werner Hagmüller uit Oostenrijk onvoldoende opties op de markt. Hij ontwierp daarom een eigen module waarmee meerdere hokverrijkingsmaterialen zijn te combineren. Het is een soort voerbak die op iedere gewenste plek in het hok is te plaatsen.

Aan een kant van de module is het mogelijk om stro, luzerne of ander eetbaar en wroetbaar materiaal te verstrekken. Ook touwen of jutezakken zijn hier aan de module te hangen.

Aan de zijkant kunnen dieren zich schuren. Aan de andere kant zit een waterbak waar varkens de beschikking hebben tot open water. Die watervoorziening zit onder een schuine plaat waardoor de kans kleiner is dat de dieren erin mesten. De waterbak kan worden gekanteld. Hagmüller gaat de module niet zelf maken, maar hoopt dat een bedrijf het oppikt.

Robot reinigt volière

De Sharky430-reinigingsrobot kan een volièresysteem voor leghennen compleet automatisch reinigen. Het apparaat heeft een beweegbare arm met meerdere scharnieren waardoor de spuitkop alle kanten op kan bewegen. De spuitkop kan daardoor niet alleen op, onder en tussen alle etages komen, maar ook lastig bereikbare plekken (zoals de voergoten) goed reinigen.

De robotarm komt ook in het legnest en kan dit eveneens van onder tot boven reinigen. De robot is in samenwerking met het Zweedse Envirologic door Big Dutchman ontwikkeld.

Omdat het de eerste volledig geautomatiseerde reinigingsrobot voor legpluimveestallen is, reikt de organisatie van EuroTier voor deze innovatie een zilveren medaille uit. De voordelen van de robot zijn groot door de te behalen arbeidsbesparing en -verlichting, stelt de organisatie. Het apparaat bespaart daarbij water. De robot werkt niet alleen samen met systemen van Big Dutchman maar het wasprogramma is aan te passen voor systemen van andere leveranciers.

Robot vaccineert pluimvee

Een gouden EuroTier-medaille kreeg de Vaccybot van Agri Advanced Technologies. Deze robot kan zes vaccins automatisch toedienen aan hennen. Daartoe plaatst een persoon de hennen op de Grady 4000-sorteermachine.

De machine maakt een driedimensionale foto van iedere hen. Op basis hiervan plaatst de robot de naalden bij de gefixeerde hen. De Vaccybot kan 2.800 hennen per uur te vaccineren. Daarbij is een arbeidsbesparing van 75 procent haalbaar. Omdat er weinig mensenhanden aan te pas komen, is er ook minder onrust in de koppel.

Big Dutchman kreeg een zilveren medaille voor de Multivacc. Bij dit apparaat moeten de hennen in het apparaat worden geplaatst en er ook weer vanaf gehaald. Na plaatsen dient de MultiVacc vier vaccins toe in de borstspier en één vaccin in de vleugel.

Beweging zeug volgen met tag

Een oormerk waarin een temperatuur- en bewegingsmeting is verwerkt, kan het management van de zeugen ondersteunen. De BioTag+ is ontwikkeld door Big Dutchman en BioCV.

Het oormerk slaat continu gegevens op over beweging en temperatuur. Met behulp van kunstmatige intelligentie krijgt de zeugenhouder meldingen als een zeug mogelijk een gezondheidsprobleem heeft, op het punt staat om te werpen of bijvoorbeeld berig wordt. Daardoor kan de zeugenhouder het optimale inseminatietijdstip beter bepalen.

Het melden van een geboorte helpt vooral in groepshuisvestingssystemen voor kraamzeugen, zoals Big Dutchman dat heeft. De zeugen kunnen dan tot kort voor het werpen in de groep blijven. Dat levert ook een vlotter verlopende geboorte op.

Ook voor dierenwelzijn en tegen stress bij de zeugen pakt dit oormerk positief uit, meldt de EuroTier-commissie die de noviteiten beoordeelt. De vinding krijgt daarom een zilveren medaille. Daarbij speelt mee dat dit het eerste systeem voor varkens is dat gezondheids- en vruchtbaarheidsgegevens uitgebreid vastlegt.

Rode vogelmijt aanpakken

De rode vogelmijt is wereldwijd een probleem bij vooral leghennen en ouderdieren. Deze parasieten leven in de directe omgeving van de hennen en komen in de nacht tevoorschijn om bloed van de dieren te drinken. Dat zorgt voor onrust en is nadelig voor het dierenwelzijn en de diergezondheid. Ook veroorzaken de mijten meer bevuilde eieren. Tot nu toe worden vogelmijten aangepakt met onder andere insectendodende middelen, silicaten, mijtenvallen en een hittebehandeling na afloop van een ronde.

MIK International heeft in samenwerking met het Friedrich Loeffler Institut en de Wetenschappelijke Hogeschool in Hildesheim een mijtenval ontwikkeld die is gebaseerd op koudeplasmatechniek. De mijten die in deze val komen, worden net zoals hun eieren zonder chemie gedood. Na het doden worden ze opgevangen in het apparaat. Onderzoek laat zien dat deze aanpak werkt.

EuroTier kent de innovatie een gouden medaille toe, omdat hierdoor in de toekomst het gebruik van chemische middelen overbodig wordt. De aanpak van de rode vogelmijt verbetert de diergezondheid en het verdienmodel van de pluimveehouder.