De vaart is er voorlopig even uit op de zuivelmarkt

Uitzondering op de regel is Nieuw-Zeeland. De melkproductie lag er in augustus 9 procent hoger dan een jaar eerder. Maar in historisch perspectief is de melkproductie in dat land nog niet uitzonderlijk hoog. Zo lag de productie in augustus nog onder het niveau van augustus 2020 en maar iets hoger dan in 2021.

Marktkenners noemen het logisch dat de noteringen een correctie laten zien, zeker die van verse boter. Sinds juli liet de boterprijs een stijging zien. Half augustus werd het record van april 2022 geëvenaard, om vervolgens in september met 810 euro het hoogste punt te bereiken. Als de prijzen te hoog worden krijg je 'kopersweerstand'. Een niveau waarop partijen niet willen kopen.

Klaas Johan Osinga, zuivelmarktkenner en beleidsspecialist internationaal bij LTO Nederland, wijst op de voedselinflatie die te zien is in de index van de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO). 'Die stijgt voor de eerste keer echt in achttien maanden tijd. 'De vraag is hoe consumenten daarop reageren.'

Aan de aanbodkant lijkt vooralsnog alleen meer melk uit Oceanië te komen. Naast Nieuw-Zeeland is dat Australië. Nieuw-Zeeland levert traditioneel veel zuivelproducten aan China, vooral vollemelkpoeder. Doordat de melkveehouderij in China de laatste jaren is gestimuleerd en de economie kwakkelt is de kans groot dat Nieuw-Zeeland de producten daar niet goed kwijt kan. Dan komt er meer concurrentie met Europese leveranciers op andere markten.

Verdere productiegroei

Osinga denkt dat de productie in Nieuw-Zeeland ook de komende maanden, tijdens de productiepiek in het land, verder kan groeien. 'De prijsprognoses van Fonterra zijn hoger en de voerprijzen niet meer zo hoog. Daardoor kunnen melkveehouders in Nieuw-Zeeland meer marge maken. Nieuw-Zeeland zal dominanter worden op de wereldmarkt. De handel kijkt daar ook naar en verwacht dat ook.'

De internationale melkprijsvergelijking van ZuivelNL en European Dairy Farmers (EDF) neemt maandelijks een overzicht mee van de wereldwijde zuivelproductie. De Nederlandse melkaanvoer daalde in augustus met 4 procent. Sinds juni is een versnelling te zien in het tempo van de productiedaling.

Volgens marktdeskundigen is dat een gevolg van de opleving van het blauwtongvirus. Bovendien is ruwvoer door het natte seizoen van sterk wisselende kwaliteit. Bij elkaar opgeteld lag het productieniveau op Nederlandse melkveebedrijven tot en met augustus dit jaar 1,9 procent lager dan in dezelfde periode van 2023.

Melkproductie in Europa

Tot en met juni nam de melkproductie in de Europese Unie als geheel toe. Dat veranderde in juli. In deze maand nam de Europese melkproductie met 0,5 procent af. Behalve Nederland hadden ook België, Denemarken en Duitsland te maken met een productiedaling. Allemaal landen waar blauwtong om zich heen heeft gegrepen.

Ook de Ierse melkaanvoer blijft krimpen. De groei van de Poolse aanvoer zette door, maar minder sterk dan in de maanden daarvoor. In Frankrijk neemt de melkproductie sinds mei weer toe.

Per saldo steeg de Europese melkaanvoer in de periode van januari tot en met juli met 0,8 procent ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Gecorrigeerd met de extra productiedag vanwege het schrikkeljaar is de groei slechts 0,4 procent.

De melkproductie in de andere, mondiaal belangrijke zuivelexporterende landen vertoont een wisselend beeld. In de Verenigde Staten daalde de melkproductie in de maand augustus nog licht (-0,4 procent). De afname in Argentinië (-5 procent) en Uruguay (-9 procent) was weer aanzienlijk.

Stijging gemiddelde melkprijs

De gemiddelde melkprijs in Europa is in augustus met 78 cent per 100 kilo gestegen ten opzichte van een maand eerder, zo blijkt uit de Internationale melkprijsvergelijking. Dat is een verhoging van 1,7 procent. De gemiddelde melkprijs komt over augustus uit op 46,17 euro per 100 kilo standaardmelk. De gemiddelde Europese melkprijs ligt in deze maand 11,5 procent hoger dan in juli vorig jaar.

In augustus stegen bijna alle berekende melkprijzen van de Europese zuivelorganisaties, behalve die van het Finse Valio en het Franse Lactalis. De melkprijzen van deze zuivelondernemingen bleven op gelijk niveau ten opzichte van juli.

De verwachting is dat de zuivelnoteringen verder dalen en dat de markt zal schommelen richting de kerst. Marktkenners zijn vooral benieuwd naar de productieniveaus in het begin van het nieuwe jaar.