Rabobank: tuinders ervaren toekomst als onzeker

Volgens tuinbouwspecialisten van Rabobank maken ondernemers in de tuinbouw zich vooral zorgen of zij de gevolgen van verplichte maatregelen voldoende kunnen doorberekenen in de marktprijs. Dat heeft onder meer betrekking op duurzaamheidseisen, hogere grondprijzen en de energietransitie.

De financiële situatie van de Nederlandse tuinbouw in het derde kwartaal blijft ruim voldoende. De Rabo Tuinbouwbarometer laat op een schaal van 10 wel een lichte daling zien, van 7,3 in het vorige kwartaal naar 6,9. De oorzaken hiervoor liggen zowel bij de opbrengsten en kosten als bij de verwachtingen voor de nabije toekomst, stelt Rabobank.

Er zijn verschillende oorzaken voor de lagere producties. In de tomatenteelt zorgt het ToBRFV-virus voor problemen, terwijl in de aardbeienteelt het donkere weer zijn tol eist. De vollegrondsgroenteteelt is daarnaast getroffen door overvloedige regenval en uitval na het planten. Ook in de bloembollen en boomteelt hebben ondernemers dit jaar te maken met uitdagende oogstomstandigheden.

Prijzen over het algemeen goed

Over de prijsvorming meldt Rabobank dat die over het algemeen goed is, maar dat er ook uitzonderingen zijn. De laatste peren van 2023, die nog uit de koeling kwamen, leverden geen kostendekkende prijs op. De prijs van tomaten ligt onder het meerjarig gemiddelde, maar is nog steeds voldoende. Voor snijbloemen komt een goede prijsvorming tot stand en voor potplanten staat de markt meer onder druk.

Aan de kostenkant merken tuinders dat de hoge inflatie in 2022 en 2023 is doorberekend in de tuinbouwbenodigdheden. De gestegen loonkosten drukken ook op de sector. Rabobank verwacht dat de kosten het komende jaar blijven stijgen en dat er mogelijk productieverminderingen plaatsvinden. Deze ontwikkelingen kunnen niet altijd eenvoudig worden doorberekend in de verkoopprijzen.

Onderwerpen die volgens Rabobank aandacht vereisen zijn: teeltvrije zones naast water, het vervallen van toelatingen voor diverse gewasbeschermingsmiddelen, investeringen om te voldoen aan de Kaderrichtlijn Water, uitdagingen bij de werving van arbeidskrachten en veranderingen in regelgeving en belasting voor energie. In het laatste geval verwijst Rabobank naar de gevolgen van nieuwe belastingregels voor de glastuinbouw.

Als positief punt benoemt Rabobank de toezegging van vier grote Nederlandse supermarktorganisaties om een duurzaamheidsvergoeding op te nemen in de inkoopprijs. Deze vergoeding is al vastgesteld voor aardappelen, groenten en fruit en biedt compensatie voor de gemiddelde extra kosten van een duurzamere teelt en certificering. Dit is een belangrijke stap richting prijsvorming op basis van de true value-systematiek.

Gevolgen van stijgende grondprijzen

De stijging van de grondprijzen in Nederland is vooral merkbaar in gebieden met veel bouwland waar tuinbouwgewassen met hogere saldo's worden geteeld. De goede financiële rendementen in de bollen- en boomteelt dragen hier zeker aan bij, veronderstelt Rabobank. Ondernemers in deze sectoren zoeken ook naar mogelijkheden voor ruimere vruchtwisseling door het wegvallen van chemische gewasbeschermingsmiddelen.

Op basis van een enquête onder agrarisch taxateurs verwacht Rabobank voor het komende jaar een stabiele tot licht stijgende agrarische grondprijs, met een toename van 0 tot 5 procent. Ook op middellange termijn zal deze trend aanhouden. Het aanbod van grond blijft beperkt, terwijl de vraag gestaag groeit door verstedelijking en natuurontwikkeling. Dit zorgt voor een prijsopdrijvend effect.