7 vragen over duurzaamheidsrapportage: eisen aan afnemers vallen op erf

CSRD staat voor Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD). Letterlijk vertaald: de richtlijn voor verslaglegging over maatschappelijk verantwoord ondernemen. De CSRD vraagt van de bedrijven dat ze rapporteren over duurzaamheid in hun eigen organisatie en keten.

Juist door het belang binnen de keten krijgen veehouders, akkerbouwers en tuinders met CSRD te maken. Het betekent simpelweg dat agrarisch ondernemers naast producten ook data gaan leveren aan hun afnemers.

Wat is de CSRD?

De CSRD is een Europese richtlijn voor een duurzaamheidsrapportage. Deze richtlijn is ingevoerd om de duurzaamheidsprestaties van bedrijven te verbeteren. Het doel is om meer transparantie en consistentie te bieden aan onder meer investeerders, consumenten en beleidsmakers. De richtlijn verplicht ondernemingen te rapporteren over hun duurzaamheid aan de hand van verschillende duurzaamheidscriteria.

In de CSRD komen drie gebieden aan bod: environment (milieu), social (sociaal), en governance (bestuur), ook wel ESG genoemd. Wat ondernemingen precies over deze gebieden moet rapporteren is uitgewerkt in de European Sustainability Reporting Standards (ESRS), zodat elk bedrijf dat op eenzelfde manier doet. Dit gaat bijvoorbeeld over CO2-uitstoot, de man-vrouwverdeling in de top, personeelsbeleid of informatie over het beheer van de relaties met leveranciers en de impact op je toeleveringsketen.

Waarom wordt dit ingevoerd?

De aanleiding voor het opstellen van de CSRD is de Green Deal van 2019. Daarmee heeft de Europese Commissie de ambitie om van Europa het eerste klimaatneutrale continent te maken. Een onderdeel van dit plan is het stimuleren van een groene economie. De CSRD is een stap in de richting van grotere transparantie over de duurzame inspanningen van bedrijven.

Wie valt onder de CSRD?

De ondernemingen die onder de wet vallen zijn onder te brengen in vier categorieën. Ten eerste gaat het om de grote bv's, nv's, vof's en kort gezegd cv's. Dan zijn er de grote organisaties van openbaar belang, zoals banken, verzekeraars en beursvennootschappen. Daarna is het de beurt aan de groep middelgrote en kleine organisaties van openbaar belang. Tot slot is er een aantal ondernemingen die niet tot de Europese Unie behoren.

De verplichte rapportage wordt stapsgewijs ingevoerd in de periode 2025 tot 2029, waarbij de eerste categorie vanaf 2025 moet rapporteren over 2024. De grootste landbouwbedrijven zullen moeten voldoen aan de criteria voor rapportageplicht.

Wat betekent dit voor boeren?

Hoewel de CSRD-richtlijn primair gericht is op grote en beursgenoteerde bedrijven, zal deze indirect ook veehouders, akkerbouwers en telers beïnvloeden. Reden is dat grote afnemers en verwerkers in de voedingsindustrie, zoals FrieslandCampina, Vion en Greenyard, onder de CSRD-verplichting vallen. Deze bedrijven moeten informatie verzamelen over de duurzaamheidsprestaties in hun toeleveringsketen.

Dit kan voor boeren en tuinders betekenen dat er een grotere nadruk komt op het systematisch verzamelen en bijhouden van duurzaamheidsgegevens. Daarbij gaat het om onder meer energie- en waterverbruik, CO2-uitstoot, gewasbeschermingsmiddelen en biodiversiteit op het bedrijf. Dit kan op termijn weer leiden tot nieuwe eisen op het gebied van duurzame productie, arbeidsomstandigheden en transparantie.

Agrariërs zullen waarschijnlijk meer tijd en middelen moeten investeren voor het bijhouden van duurzaamheidsgegevens. Software of systemen om deze gegevens efficiënt te beheren kosten geld. Afnemers kunnen nieuwe eisen stellen die investeringen vergen in duurzamere praktijken of technologieën.

Zijn er ook kansen?

De CSRD biedt zeker ook kansen voor de agrarische sector. Boeren die vooroplopen op het gebied van duurzaamheid kunnen zich onderscheiden en mogelijk betere prijzen bedingen. Duurzaamheidskeurmerken, als Beter Leven, PlanetProof en biologisch kunnen belangrijker worden omdat hieraan al duurzaamheidseisen zijn gekoppeld. De CSRD kan leiden tot meer waardering en een eerlijkere beloning voor duurzame landbouwpraktijken.

Daarnaast kunnen het verzamelen van data en het werken met kritieke prestatie-indicatoren (KPI's) een stap zijn op weg naar doelsturing.

En de uitdagingen?

Hoewel het op de lange termijn de bedoeling is om een groene en duurzame economie te bevorderen, brengt de implementatie van de CSRD op korte termijn extra uitdagingen en kosten met zich mee. Kleinere boeren en tuinders kunnen moeite hebben om aan de nieuwe rapportage-eisen te voldoen als afnemers hierom vragen.

Als er geen gegevens beschikbaar zijn, kan er gebruik worden gemaakt van algemene data. De keerzijde daarvan is dat ondernemers zich dan niet kunnen onderscheiden in de markt.

Voor agrarische bedrijven kunnen ook extra administratieve lasten ontstaan. De controles worden gedaan door accountants. LTO Nederland waarschuwt dat er een run komt op deze kantoren.

Hoe bereid je je voor?

LTO raadt boeren en tuinders aan kennis op te doen over de CSRD en de implicaties ervan. Organisaties als SER, Rabobank en MVO Nederland hebben op hun website een heldere uitleg staan. Het advies is om in gesprek te gaan met afnemers over toekomstige verwachtingen.

Ondernemers zullen ook systemen nodig hebben voor het verzamelen en bijhouden van relevante duurzaamheidsgegevens. Verder is het belangrijk dat ze duurzaamheid integreren in hun bedrijfsstrategie en -processen. Door tijdig te anticiperen op deze veranderingen kunnen ze hun bedrijfsvoering toekomstbestendig maken en inspelen op de groeiende vraag naar transparantie en duurzaamheid in de voedselketen.

Daarnaast is het goed als agrarisch ondernemers aandacht hebben voor het beheersen van duurzaamheidsrisico's binnen de bedrijfsvoering. Op het gebied van personeelsbeleid is mogelijk bijscholing van de werknemers nodig over duurzaamheid.