Kunnen we in Nederland mungbonen telen?

Op een perceel net buiten het Gelderse Varsseveld bekijken partners in het project 'Mungboon' het proefperceel van teler Erik Schieven. Vanuit adviesbureau Trustgreen doet hij mee aan het project. Schieven is zelf niet helemaal tevreden over de stand van de mungbonen, maar ziet toch perspectief voor het gewas in Nederland.

'We gaan eerst kijken of de teelt slaagt in Nederland. Pas daarna komt het verdienmodel aan de orde', benadrukt Schieven. Het mungboonproject is officieel gestart op 1 maart 2023 en eindigt op 1 maart 2027.

Naast de haalbaarheid van de teelt, onderzoeken Het Foodatelier, Trustgreen, Meiland Azewijn, Cono Kaasmakers en Huuskes of de bonen kunnen worden verwerkt tot hoogwaardig basismateriaal voor vlees- en zuivelvervangers. Huidige plantaardige eiwitalternatieven zijn vooral op basis van soja of erwten en kennen zowel milieu- als voedingstechnisch te veel nadelen.

'We begonnen vorig jaar op kleine schaal en toen oogstten we de mungbonen handmatig. Dit jaar pakken we het professioneler aan', licht Schieven toe. 'Loonbedrijf Meiland Azewijn zaaide in juni met een bietenzaaier 400.000 bonenzaden per hectare. Over een paar weken dorst deze loonwerker de mungbonen met een combine. We zijn benieuwd hoe dat gaat.'

De bedoeling was om de bonen begin mei te zaaien, maar door de nattigheid lukte het niet eerder dan begin juni. Schieven: 'De bodem was al mooi warm, ze stonden na vijf dagen al boven. Maar twee dagen later was een groot deel ook alweer weg. Duiven vraten alles op.' Uiteindelijk kon het gewas door de natheid pas twee weken later opnieuw de grond in.

Het voordeel was volgens de teler wel dat hij daardoor eerst een vals zaaibed kon klaarleggen. 'Dat scheelde behoorlijk in de onkruiddruk. We hebben geen bodemherbicide toegepast, waardoor er een tijdje na opkomst alsnog veel onkruid doorheen kwam.' Hij heeft daarna een paar keer geschoffeld om het niet uit de hand te laten lopen, al ging dat ook niet vanzelf door de zware veldomstandigheden.

Op het proefveld in Varsseveld staan acht verschillende rassen. Tijdens het proefveldbezoek medio augustus springt een Chinees mungboonras – waarvan de naam niet mag worden genoemd – eruit. Dit ras staat veruit het best en is ook het minst aangevreten door duiven en hazen.

Bij alle andere rassen is de vraatschade van deze dieren wel goed te zien. Volgens Schieven gedijen vooral hazen goed op het perceel. Een bomenlaan aan de ene kant en aan de andere kant mais bieden een mooie beschutting. 'Volgend seizoen gaan we het perceel omheinen met gaas, want de hazen zijn nu wel het grootste probleem.'

Rik Leijzer van Meiland Azewijn zaaide twee rassen voor het mungboonproject, maar op een kleinere schaal dan Schieven en op kleigrond in Vethuizen, circa 15 kilometer vanaf Varsseveld. Ook daar staat het Chinese mungboonras er het best op met een bijbehorend gezond loofpakket.

'De groei zit er goed in', constateert Leijzer. 'Bij ons zitten er door het natte voorjaar wel structuurplekken in het perceel. Maar omdat wij wel een bodemherbicide hebben gespoten, valt de onkruiddruk mee. Er zijn ook al kleine boontjes te zien aan de planten.' Het perceel ligt in een meer open landschap dan in Varsseveld, dus van duiven- en hazenschade is geen sprake.

Met het voorlopig goede resultaat van het Chinese mungboonras, verwacht Schieven dat hij volgend jaar meer areaal van dit ras gaat uitzaaien. Daarnaast blijft hij ook andere kansrijke rassen testen. Het is volgens de teler niet duidelijk of er zaadbedrijven actief zijn in de veredeling van nieuwe rassen. 'Bonenveredelaars zijn er in Nederland in ieder geval niet mee bezig', weet hij.

Mungboon is breed inzetbaar

Productontwikkelaar en kok Jelle Wagenaar zette vorig jaar zijn expertise in over ingrediënten en de bereidingswijze van de eerste mungbonenoogst van Schieven. Volgens Wagenaar is het grote voordeel van de mungboon dat deze breder inzetbaar is dan veldbonen en soja. 'Dat heeft te maken met de neutrale smaak van de mungboon, maar ook omdat het een glutenvrij product is', stelt hij.

Net als linzen kun je de mungboon niet vers eten, maar moet je het eerst weken. Wagenaar: 'Dat is voor de vertering ook beter.' De mungboon is goed voor de spijsvertering en heeft een positieve impact op de darmflora. Met 24 gram eiwit per 100 gram product heeft het een hoog aandeel eiwit.

De komende periode staan er verschillende labtesten in de planning om te kijken naar onder meer de textuur van de mungboon, meldt Anne Ardts, productmanager duurzaamheid bij Het Foodatelier. Dit bedrijf is penvoerder van het mungboonproject.

'Volgend jaar kijken we naar producten waar we structureel de mungboon aan kunnen toevoegen, met een focus op sportvoeding. Daarnaast onderzoeken we ook de mogelijkheden voor toepassing in plantaardige zuivelproducten. Het belangrijkste is ontdekken waar de mungboon functioneel is en welk ras het best gedijt in het Nederlandse klimaat', geeft Ardts aan.