Onderzoekers trekken alles uit de kast voor weerbare komkommerteelt

Om de beschikbare mogelijkheden voor een groene teeltomgeving maximaal te testen, is door Glastuinbouw Nederland en onderzoeksinstituut Botany de praktijkpilot 'Weerbare komkommerteelt' opgezet. De proef moet kennis opbouwen over de teelt van komkommers in organische substraten in een volledig groen teeltsysteem, met maximale inzet van biologische bestrijders en groene middelen.

In de pilot wordt gezocht naar oplossingen voor de uitdagingen die zich aandienen. Het porject wordt gefinancierd vanuit het praktijkprogramma LNV en innovatieprogramma 'Het Nieuwe Doen in Plantgezondheid' van stichting Kijk. Veel ketenpartners leveren een bijdrage met middelen en advies.

'In deze pilot worden allerlei producten en middelen ingezet die al op de markt zijn maar niet vaak in deze breedte worden gecombineerd door de praktijk. We proberen een systeemaanpak uit. Telers willen weten of er een groene teeltmethode is die in stressvolle periodes ook overeind blijft', vertelt Jeannette Vriend, specialist plantgezondheid van Glastuinbouw Nederland.

De wens om groener te telen groot onder komkommertelers, ziet Vriend. 'Het wordt ook steeds noodzakelijker. Het pakket met chemische middelen tegen bijvoorbeeld luis en meeldauw krimpt snel, dat is een voortdurend proces.'

Organische substraten

Als basis van de proefteelt is gekozen voor het ras DeeViate dat goed bestand is tegen bontvirus, meeldauw en mycosphaerella. Als substraat worden drie producten vergeleken. De organische substraten Lensli mat en Forteco-Power kokossubstraat en steenwol als referentie. Bij de bemesting is gekozen voor een verlaagde stikstofgift en in een deel van de onderzoekskas worden biostimulanten toegediend.

Omdat wordt gewerkt met groene, minder effectieve middelen is veel aandacht besteed aan preventie tegen bodemziektes en plaaginsecten. Zo werden vooraf onder meer fungiciden gestrooid en aangegoten in het plantgat tegen pythium. Tegen rups en plaaginsecten hebben de onderzoekers preventief natuurlijke vijanden ingezet. De opbouw van de populaties en het scouten van plagen zijn ook extra intensief aangepakt. Na de vruchtzetting werden de bloemen weggeplukt om schimmelvorming te vermijden.

Wekelijks controleren onderzoekers hoe het gewas presteert, onder meer via metingen van het drainwater en plantsapanalyses. Op basis van die metingen kan de bemesting voor elk substraat desgewenst worden aangepast.

Organisch substraat

Al gaat het om een totaalpakket lijkt de sleutelrol in de pilot weggelegd te zijn voor de organische substraten. Anders dan veel groene middelen, zoals fungiciden, biostimulanten en natuurlijke vijanden, zijn zulke substraten in de praktijk nog weinig in gebruik. Een tussentijdse meting liet eind juli nog geen duidelijke verschillen in gewasontwikkeling en productie zien tussen de proeven met steenwol, kokos en organisch substraat. Wel blijkt uit de BodemlevenMonitor van Eurofins dat de totale microbiële biomassa in de organische substraten hoger is.

'Het is mooi dat we in deze proef naar antwoorden op vragen van telers kunnen zoeken. Zoals: krijg je door meer bodemleven in de mat meer weerbaarheid en heeft dit ook invloed op de productie en oogstkwaliteit?', vraagt Vriend zich af.

Meerwaarde bodemleven

Komkommerteler Boy Jacobs uit het Limburgse Kessel beaamt de interesse voor organische substraten. Als lid van de begeleidingscommissie volgt hij de pilot op de voet. 'Ik denk dat zulke substraten meerwaarde hebben, daarom is het goed dat ze hier uitgebreid worden getest.' Bij de tussentijdse meting was het verschil nog gering. 'Wij denken dat het bodemleven langer tijd nodig heeft om zich op te bouwen en dat dit uiteindelijk in het voordeel van de organische substraten uitpakt.'

Jacobs hoopt dat de pilot duidelijk maakt of organisch substraat steenwol kan vervangen door extra weerbaarheid van de komkommerplanten. Hij vraagt zich af wat het effect van biostimulanten is. 'Er is veel op de markt. We willen graag weten welke middelen bij welke omstandigheden effectief zijn. Er zijn nog veel vragen en bij elke deur die je opent doemen weer andere vragen op.'

De proef is eind oktober teneinde en dan maken de onderzoekers van Botany de balans op. De resultaten worden op 13 november gedeeld tijdens de bijeenkomst 'Haal meer energie uit weerbaarheid'.

Intensieve teelt

'We hopen dat er dan verschillen zijn te zien tussen de diverse toepassingen', geeft Vriend aan. 'Lukt het met maximale inzet van groene middelen om de komkommerteelt tot het einde marktconform vol te houden, ook als de plaagdruk oploopt? Dat is spannend. Het is een intensieve, hoogproductieve teelt die veel van het gewas vraagt.'

Jacobs is verheugd over het project. 'Het is bijzonder dat zoveel middelen en maatregelen in samenhang worden getest, gemonitord en geanalyseerd. We hopen een groene werkwijze te ontwikkelen. Over vijf jaar kan het niet meer anders.'