Franse akkerbouwers kunnen Nederlandse mest goed gebruiken

In Noord-Frankrijk ligt zo'n 2 miljoen hectare akkerbouwgrond die dierlijke mest goed kan gebruiken. Omdat Frankrijk kampt met een mesttekort, worden de percelen onvoldoende bemest en keldert al jaren het organischestofgehalte. Ook zijn er de laatste tien jaar veel problemen met droogte.

Franse akkerbouwers strooien traditioneel veel kunstmest, maar door de oplopende prijzen beknibbelen ze daar steeds meer op. Om het bodemleven en de mineralenhuishouding weer op gang te brengen, kan import van meer dierlijke mest interessant zijn.

Groei

De afzet van Nederlandse mest naar Frankrijk groeit. In 2023 was Frankrijk met 33 procent de tweede mestbestemming. Er is ruimte voor nog meer afzet maar sinds begin 2024 lijkt de export wat te stagneren. Door matige graanprijzen hebben akkerbouwers minder te besteden.

Gevolg: gronden blijven arm en het risico op meer verschraling groeit. 'Dat moet veranderen, anders groeit hier straks niets meer', stelt een bezorgde Alphonse Tijs, commissionair in de mesthandel in het Franse Mance. 'Transport en energie zijn zo duur geworden dat het vaak niet meer rendabel is.' Tijs werkt samen met tien Nederlandse mesthandelaren en haalt jaarlijks 70.000 ton mest naar Frankrijk.

Dit betreft kippen- en varkensmest of een mengsel daarvan. Vooral de stikstof, het fosfaat en de organische stof die in deze mestsoorten zitten, kunnen de percelen goed gebruiken. 'We importeren geen koeienmest, want daar zit te veel kali in. Veel gronden hier zijn al kalirijk', zegt de commissionair.

Akkerbouwers ruilen een vracht mest voor een lading stro. De handel heeft dan direct retourvracht en de teler kan zakendoen met gesloten beurs. Dat levert een voordeel op voor alle partijen.

Tijs nam tien jaar geleden de mesthandel over van zijn vader Jan, die als twintiger vanuit Overijssel emigreerde naar Frankrijk. Jan Tijs begon eerst een melkveebedrijf dat nu door zijn zoon wordt gerund. Alphonse Tijs bestierde later met zijn broer dat bedrijf, maar toen Jan Tijs met pensioen wilde, nam hij de mesthandel van zijn vader over.
Door nattigheid en matige graanprijzen verloopt de mesthandel dit jaar stroef. 'Door de zware veldomstandigheden konden telers hun land nauwelijks bemesten, waardoor de vraag achterblijft. Daarbij rekenen ze op lagere gewasopbrengsten en durven ze de portemonnee niet te trekken', licht Alphonse Tijs toe.

Afhankelijk van granen

Minder opbrengst is ook minder saldo, zeker als tarweprijzen blijven schommelen tussen slechts 210 en 230 euro per ton op de Matif in Parijs. Volgens Tijs telen veel akkerbouwers in Noordoost-Frankrijk alleen tarwe, gerst en koolzaad, waardoor ze financieel afhankelijk zijn van granen. 'In jaren als deze hebben ze weinig mogelijkheden om in mest te investeren.'

Rijd je richting het midden van Noord-Frankrijk, dan kom je meer aardappelen, bieten, gras en mais tegen. Deze gewassen zijn in Noordwest-Frankrijk niet te telen. Het gebied kent vooral leemgrond, wat slecht waterdoorlatend is en de percelen zijn bont. De grond bestemd voor graanteelt kost niet meer dan 10.000 euro per hectare. Grasland kost 6.000 euro per hectare.

Voordat Nederlandse mest de landgrens over mag, moet deze worden gehygiëniseerd. Mest hygiëniseren voorafgaand aan de export is noodzakelijk voor alle mestsoorten behalve stapelbare pluimveemest. De meeste mest wordt geëxporteerd als mengmest.

Specifieke eisen

Franse akkerbouwers stellen specifieke eisen aan Nederlandse mest, ervaart Tijs. 'De monsteranalyses moeten kloppen, maar ook de kwaliteit en het drogestofgehalte moeten constant zijn.' Verder waarschuwt hij voor gesjoemel met mest. Van Nederlandse mesthandelaren die achteraf onbetrouwbaar bleken of bewust de zaak flesten, heeft de commissionair afscheid genomen.

Steeds meer Franse akkerbouwers sluiten zich aan bij studieclubs om kennis te delen en van elkaar te leren, ziet Tijs. 'Dit is de groep die in potentie meer dierlijke mest wil afnemen. Zij zien de noodzaak om de bodem voldoende te blijven voeden.'

Geen goede structuur

Vader Jan, 80 jaar, kan het niet laten om even een boon in de pot te doen. Hij stoort zich al jaren aan het feit dat er in Nederland geen goede structuur is wat betreft de mestafzet. De pensionado vindt dat boeren minder afhankelijk moeten worden van mesthandelaren.

'Leg als Nederlandse boer rechtstreeks contact met akkerbouwers in Noord-Frankrijk en werk dan intensief samen wat betreft de mestafzet. Organiseer als boeren op regionaal niveau mestvergisters, zodat je samen mest kunt verwerken en afzetten', adviseert Jan Tijs.

Alphonse Tijs kan zich wel vinden in de woorden van zijn vader. 'Boeren moeten meer over hun eigen mest te zeggen hebben', stelt hij.