Jonge boeren samen aan de slag met teelt van gewassen

Distributiecentra schieten als paddenstoelen uit de grond tussen de A6 en Lelystad Airport. De drukke bouwactiviteiten staan in schril contrast met het vliegveld zelf. Een enorm parkeerterrein en terminal liggen er verlaten bij. Precies tussen deze twee plekken ligt 14 hectare biologische landbouwgrond. Het is eigendom van het Lelystad Airport Businesspark (LAB), die het verhuurd aan De Lelystadse Boer.

De grond werd, samen met andere kavels in de grondportefeuille van het LAB, voorheen verhuurd aan agrarisch ondernemers. De 14 hectare met een scharkering aan gewassen is voor grote bedrijven echter niet praktisch om te beheren. Zo ontstond het idee om potentiële bedrijfsopvolgers een stoomcursus zelfstandig boeren aan te bieden.

Noor Schieman en Frank Groot zijn, net als hun twaalf collega’s, afkomstig uit gemeente Lelystad. Hun ouders hebben beide een biologisch akkerbouwbedrijf. De groep is gemengd, met verschillende leeftijden en achtergronden, legt Frank uit. ‘De jongste is 17, de oudste 24. De een zit nog op de middelbare school, terwijl anderen net geslaagd zijn of een hbo-opleiding volgen.’

Eén iemand zit op de universiteit in Groningen en Groot volgt zelf een master op Aeres hogeschool in Dronten. Daarnaast werkt hij bij financieel dienstverlener Farmers Funding & Advies en is zodoende nauw betrokken bij de financiële taken binnen de groep. In kleine groepjes zijn de jongeren ieder verantwoordelijk voor een gewas.

Gedurende het groeiseizoen pakken ze de werkzaamheden samen op. Schieman en Groot lopen op deze zomerse dag met drie anderen in de uien om onkruid te wieden, tussen de bedrijven door. Het onkruid groeit dit seizoen erg makkelijk. ‘Beter dan de gele zaaiuien’, verzucht Schieman.

Uniek aanbod

Afgelopen winter viel bij de boeren in Lelystad een brief van De Lelystadse Boer op de mat met het unieke aanbod om een jaar lang als bedrijfsopvolger zelf te telen. Veertien jongeren meldden zich aan. Drie van een biologisch akkerbouwbedrijf, een melkveehouder en de rest vanuit de gangbare akkerbouw. ‘Voor sommigen is het best wennen om met een nieuwe teelt als rode bieten te werken en op een wiedbed te liggen’, lacht Schieman.

De lappendeken aan gewassen, van tarwe en uien tot rode bieten en pompoen, heeft veel weg van strokenteelt. Maar dat is niet bewust. ‘Het LAB en De Lelystadse Boer willen de diversiteit van de biologische teelt laten zien’, legt Groot uit. ‘Daarnaast wordt iedere zomer een oogstdag georganiseerd voor inwoners van de regio. Zij kopen gewassen per meter en moeten zelf oogsten. Het is aan ons om dat dit jaar te organiseren. Het overgrote deel van de oogst wordt via bekende afnemers afgezet.’

De jonge boeren zijn nu een halfjaar onderweg en allemaal enthousiast. Het is een kans om elkaar beter te leren kennen’, zegt Schieman. ‘Wie weet wat dat in de toekomst oplevert. Ik zie veel in samenwerken met collega’s. Dit kan een goede basis zijn.’

Alle beslissingen worden unaniem door de groep genomen. Via een appgroep wordt vliegensvlug gecommuniceerd. ‘Eén keer hebben we gestemd, maar dat werkt niet’, weet Groot. ‘Regelmatig houden we korte veldbijeenkomsten en beslissen we wat er moet gebeuren. Voor advies kunnen we terugvallen op ervaren telers in de buurt. Die houden een oogje in het zeil.’

Voorafgaand aan het seizoen is bewust gekozen voor het spreiden van kansen bij de afzet. Zo telen we de uien en rode bieten vrij en zitten de Twister-tafelaardappelen bij Agrico in de pool. Andere groenten telen we op contract en producten als tarwe en pompoen worden lokaal afgezet. ‘Het areaal is bescheiden, maar voor de afzet was dat geen belemmering.’

De aspirant-boeren worden behoorlijk vrij gelaten. Ze zijn zelf verantwoordelijk voor de vier verschillende certificeringsschema’s en de Gecombineerde Opgave. Het pachtland loopt via De Lelystadse Boer en daarvoor wordt een realistische polderprijs betaald. We doen het niet voor een vriendenprijsje, stellen de jongeren. Voor hun uren krijgen ze een kleine vergoeding.

De benodigde trekkers en machines worden thuis gehuurd en netjes afgerekend. Schieman: ‘Voor een loonwerker is 2 hectare lastig om voor te komen. Met elkaar hebben we bijna alle benodigde mechanisatie tot onze beschikking. Alleen de oogst van rode bieten en broccoli wordt uitbesteed. Uiteraard is er bij sommige afnemers sprake van een gunfactor voor ons initiatief.’

Extreme start

Zelfs voor de meest ervaren boer is 2024 uniek en zeer uitdagend. Vooral door het extreme weer. Het zorgt voor een uitdagende start in Lelystad. Groot: ‘De kleigrond hier is zwaar en niet de makkelijkste om te bewerken. Het is óf te nat óf te droog en zelden precies goed.’

Dat hebben de jongeren ook met het zaaien van de uien gemerkt. ‘Die blijven voor hoofdbrekens zorgen, want de onkruiddruk is hoog. Er is wat vraatschade en de groei zit er niet lekker in’, vervolgt Groot.

Bij de aardappelen is vooral phytophthora de grote uitdaging. Tijdens de hete en droge week eind juni constateren Schieman en Groot dat er gelukkig geen nieuwe besmettingen meer zijn. De stand valt ze tegen, wat met de kwaliteit van het pootgoed te maken heeft.

Ondanks deze tegenslagen blijft de groep onverminderd positief. ‘De grond wordt ook volgend jaar nog niet bebouwd, dus misschien dat we een nieuwe kans krijgen’, denken ze vast vooruit.