'Na zware jaren is er een goede toekomst voor boeren in Utrecht'

Aan de basis van de discussiedag in het Utrechtse Groenekan lag een lange aanloop met boeren, burgers en natuurorganisaties over de toekomst van de landbouw. Dat resulteerde in een optimistisch document met veel aandacht voor duurzaamheid en verbinding tussen stad en platteland. Misschien een beetje te positief, vreesden sommige aanwezigen, maar daardoor liet landbouwgedeputeerde Mirjam Sterk (CDA) zich niet uit het veld slaan.

'Dit is wat er uit de vele praatsessies met betrokkenen is gekomen', zegt Sterk. 'Je moet wel een stip op de horizon zetten om te weten waar je naartoe wilt met z'n allen.'

Perspectief ontbreekt

'In deze tijd is het nodig om zekerheid en perspectief te creëren voor de agrarische gemeenschap. Het perspectief voor jonge boeren ontbreekt volledig', stelt commissaris van de Koning Hans Oosters.

'Natuurlijk gelden de regels van de EU, maar verandering moet van onderop komen. Juist ondernemers hebben een goed beeld van het perspectief van hun onderneming. De dag is geslaagd als mensen hier worden geïnspireerd om in de eigen regio aan de slag te geen met de collectieven en de overheden', benadrukt Oosters.

Uitstervend ras

Jonge boeren hebben twee goede punten in het vooruitzicht, zei Meijer in een paneldiscussie met Alex Datema van Rabobank en LTO-voorzitter Ger Koopmans. 'Overal ter wereld komen er steeds minder plekken voor landbouw door klimaatverandering of verstedelijking. Ten tweede is de jongere een uitstervend ras in Europa', licht hij toe.

'Verwerkers moeten niet alleen nadenken over wat ze willen produceren, maar ook hoe ze de keten in stand houden voor hun bedrijf. Ik zie jonge boeren hun knopen tellen: blijf ik hier of ga ik de grens over? Niet voor niets hebben landen als Zweden en Canada roadshows in Nederland. Nederlandse boeren staan bekend als moderne boeren die hard willen werken', zegt de NAJK-voorzitter.

Zelf keuzes maken

'Wij gaan er inderdaad van uit dat de hoeveelheid geld die we hebben uitstaan onder boeren steeds kleiner wordt', erkent Datema. 'We kunnen hoog of laag springen, maar die dip kunnen we niet voorkomen. Als een boer vraagt wat Rabobank doet om zijn verdienmodel veilig te stellen, zeg ik: niets. Dat kunnen wij namelijk niet. Boeren moeten zelf keuzes maken, ook als de overheid hen niet leidt. Een mislukking is ook deel van ondernemen.'

Dat neemt niet weg dat de overheid haar best moet doen om weer een betrouwbare partner te worden in de ogen van de boeren, vindt Koopmans. Dat de provincie veel geld heeft voor landbouwbeleid, wil niet zeggen dat er veel geld is voor boeren. Het leidde tot een oproep uit de zaal: LTO, kom weer aan de onderhandelingstafel.

Kosten voedselsysteem

'De maatschappelijke kosten van ons voedselsysteem zijn 20 procent hoger dan de opbrengsten', houdt HAS-lector Frederike Praasterink de zaal voor. Zij hield 35 studies over de landbouw en het voedselsysteem naast elkaar. 'Met die cijfers krijg ik bij Rabobank geen lening. Die kosten zitten vooral in de zorgkosten. Wereldwijd krijgen mensen medische klachten door een slecht consumptiepatroon.'

De oplossing heeft ook effect op de agrarische sector. 'Gezonder leven betekent veel meer groente en fruit, veel minder vlees, zuivel en graanproducten. Die taak ligt ook op het bordje van de consument en de keten', stelt Praasterink. 'Je moet aan de gang gaan. Je kunt wel wachten op de overheid, maar voor je het weet, is je leven voorbij.'