'Protocollen voor vermeerdering maken is corebusiness van Iribov'

Iribov werd genomineerd voor de Tuinbouwondernemersprijs 2024. Achter de bedrijfsgevel in het glastuinbouwgebied van Heerhugowaard liggen de laboratoria voor weefselkweek en plantanalysediensten, klimaatcellen en een kas voor de uitgroei van gewassen.

Iribov werkt uitsluitend voor een groot deel in opdracht van veredelings- en vermeerderingsbedrijven, zowel in de groente-, fruit- als sierteelt. Het bedrijf dat in 1992 is gestart door Eloy Boon heeft inmiddels vier vestigingen. 'Destijds heb ik een eenvoudig laboratorium ingericht om een kruisingsprobleem op te lossen voor de veredelingscombinatie van een groep iristelers in Bovenkarspel. Iribov dus.'

Boon, de zoon van een bloembollenteler, was toen nog werkzaam bij Syngenta. De eerste klus smaakte naar meer en uiteindelijk groeide Iribov uit tot toonaangevend bedrijf dat diensten uitvoert in de vermeerdering en veredeling van planten.

'Wij bieden een breed dienstenpakket in veel gewasgroepen. Vaak zijn het veredelaars die ons inschakelen voor een snelle vermeerdering van hun nieuwe rassen. Bij ons kan dat veel grootschaliger dan in hun eigen laboratoria', legt de oprichter en CEO uit. Zo worden op het bedrijf planten gemaakt waarmee veredelaars zaad kunnen produceren of worden kruisingen voor hen uitgevoerd.

Vaker gaat het om vegetatief te vermeerderen plantgoed, zoals planten waar de klant van kan stekken. Daarnaast worden plantanalyses gedaan voor opdrachtgevers, bijvoorbeeld naar specifieke raseigenschappen en de gezondheidsstatus.

In de hoofdvestiging doet Iribov veel aan het ontwikkelen van de meest optimale opkweek- en vermeerderingsmethoden per gewas, wat wordt vastgelegd in een protocol. Veel van het grootschalige 'productiewerk' gebeurt in de buitenlandse vestigingen.

De weefselkweektechniek doorloopt voor elk gewas een aantal fases. 'Wij zorgen dat het basismateriaal eerst bacterie- en schimmelvrij is door het te ontsmetten. Daarna kunnen we het vermeerderen en brengen we het aan op een voedingsbodem in een petrischaaltje', zegt Michiel van Bennekom, manager weefselkweek en research bij Iribov.

De voedingsbodem bestaat uit een uitgeharde gel met in water opgeloste voedingsstoffen, zouten, hormonen en suikers. Deze voeding wordt samengesteld in een steriele ruimte die wat weg heeft van een apotheek. Uit hoge ladekasten komen de juiste 'ingrediënten' tevoorschijn.

Start van vermeerdering

Van Bennekom: 'Na de eerste fase weten we dat het schoon is, dan start de vermeerdering. De meeste gewassen worden in aantallen van twintig plantjes in een klimaatcel opgekweekt.' Na meerdere cycli volgt de laatste fase, waarbij de inmiddels kleine plantjes worden beworteld in een ander medium om in de kas verder op te kweken.

'Het plantje moet dan overschakelen van de couveuse-omstandigheden met een hoge luchtvochtigheid, door stapsgewijs af te harden tot kasplant die klaar is voor de gangbare praktijk', legt Van Bennekom uit. Gemiddeld duurt de opkweek zes weken.

Omdat Iribov verschillende aanvragen voor honderden gewassen krijgt, is het bedrijf altijd bezig met kennisontwikkeling. Elke opdracht leidt tot de vraag: wat is de meest optimale manier om uitgangsmateriaal te kweken of te stekken?

Optimale werkwijze

'Daarvoor schrijven we een protocol waarin de optimale werkwijze van vermeerdering is vastgelegd', geeft Van Bennekom aan. 'Het ontwikkelen van protocollen is onze corebusiness, die blijven ook ons eigendom.' Elk protocol beschrijft de standaard werkwijze voor elk onderdeel van het weefselkweekproces. Ten eerste het recept van het voedingsmedium, ten tweede de manier waarop het gewas wordt verwerkt tot nieuw uitgangsmateriaal en ten derde de juiste klimaatcondities.

'Voor de vermeerdering kan een plant of bol versneden, gestekt of geschubd worden. We nemen bij voorkeur een groeipunt waarin de hele plantopbouw aanwezig is', verklaart Van Bennekom.

Jaarlijks groeit de omzet van Iribov met 10 procent. Wereldwijd liggen er veel mogelijkheden voor uitbreiding, stellen Boon en Van Bennekom. 'De vraag naar schoon uitgangsmateriaal neemt toe door de roep om een duurzame teelt. Wij kunnen dit op grote schaal produceren dankzij de steriele weefselkweektechnologie. Met de toetsing op pathogenen is het materiaal ook makkelijk te verzenden', vertelt Boon.

Momenteel werkt Iribov aan uitbreiding van de hoofdvestiging en ook in Ghana volgt uitbreiding.