Kamerleden: structuur veehouderij moet op de schop om dierziekten te voorkomen

De vaststelling van vogelgriep bij mensen in de Verenigde Staten, Australië en Mexico hebben de zorgen van de Kamerleden aangewakkerd, geven ze aan. Ook de uitbraak van besmettingen van vogelgriep onder melkvee in de Verenigde Staten en recente uitbraken van blauwtong en Q-koorts in Nederland verontrusten de politici.

'We zijn als veedicht land een broeinest van dierziekten. Dat hebben veel deskundigen al gezegd. Het is alleen wachten tot er iets gebeurt', vat Laura Bromet (GroenLinks-PvdA) de zorgen van verschillende Kamerleden samen.

De toon van het debat is voor Cor Pierik (BBB) te alarmistisch. 'Ik krijg de indruk dat mensen banger zijn voor zoönosen uit de veehouderij, dan voor andere zoönosen.'

Hij wijst in dit verband op de infectieziekte toxoplasmose die via katten wordt verspreid. 'Bij boerderijdieren is het contact tussen mensen en dieren minder intensief is dan bij huisdieren, en dus is het besmettingsrisico met zoönosen kleiner.' Ook wijst hij op de ziekte van Lyme via tekenbeten, waardoor jaarlijks duizenden mensen ziek worden.

Tegengaan van zoönosen

Toch is het juist de relatieve veedichtheid die Kamerleden zorgen baart, waardoor zij vragen om een structurele verandering van de sector. Harm Holman (NSC) wijst bijvoorbeeld op internationale veetransporten. 'Alle problemen beginnen transporten van vee en mest.' Holman pleit voor minder transportbewegingen in de veesector en prijst de kalverhouderijsector die daar zelf stappen op onderneemt.

D66 en NSC vinden uitbreiding of nieuwbouw van pluimveehouderijen in waterrijke gebieden onverstandig met het oog op de verspreiding van vogelgriep via trekvogels. Partij voor de Dieren (PvdD) vindt de uitbreiding of komst van nieuwe geitenhouderijen onwenselijk om het risico op verspreiding van Q-koorts tegen te gaan.

Verplichte vaccinatie

Onder meer VVD, D66 en SP pleiten voor een verplichte vaccinatie tegen blauwtong bij schapen en rundvee en tegen vogelgriep bij pluimvee. Demissionair minister Piet Adema van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit stelt dat verplicht vaccineren bij blauwtong niet nodig is. 'De vaccinatiebereidheid is hoog. Veehouders kijken naar de kosten en baten van vaccinatie en trekken hun conclusies. Iedereen doet het gewoon.'

Bij vogelgriep ligt dat anders, zegt hij. 'Bij vrijwillig vaccineren tegen vogelgriep geldt ons land als land waar gevaccineerd wordt. Dan kun je verwachten dat andere landen handelsmaatregelen nemen. Dat maakt het complex. We moeten maatregelen zo nemen dat de handel niet stokt. Als dat gebeurt, zal de vaccinatiebereidheid groot zijn.'

Adema wijst er ook op dat in Nederland veel wordt gedaan om verspreiding van dierziekten tegen te gaan. Daarvoor zijn er het intensiveringsplan preventie vogelgriep en de vaccins die preventief tegen vogelgriep en blauwtong kunnen worden ingezet.

Structurele veranderingen aan de veehouderij en mogelijke vestigings- of uitbreidingsverboden in waterrijke gebieden zijn aan het volgende kabinet, vindt hij. Op dit moment wordt wel gekeken wat de gevolgen zouden zijn voor de sector en welke wetswijzigingen hiervoor nodig zijn.

Voorbereid op pandemie

Demissionair minister voor Pia Dijkstra voor Medische Zorg vindt de besmetting van mensen met vogelgriep in de Verenigde Staten zorgelijk, maar stelt ook dat de risico's voor de volksgezondheid laag zijn. Iets wat Adema al eerder meldde. Dijkstra benadrukt dat de overheid voorbereidingen heeft getroffen voor het geval er een uitbraak onder mensen plaatsvindt.

Een deel van de Kamerleden is ook bezorgd over de plannen van het nieuwe kabinet. Dat wil 300 miljoen euro bezuinigen op de pandemische paraatheid. Dijkstra laat die bezuiniging aan het volgende kabinet. Ze denkt dat zo'n bezuiniging gevolgen heeft voor de GGD en de monitoring van ziekten. 'Het resultaat kan zijn dat we minder goed voorbereid zijn op nieuwe uitbraken.'