'Eigendomsrecht moet op de schop'

Ik wil graag een beeld schetsen van de Nederlandse landbouw in de toekomst. Ik stel me voor dat het aantal boeren sterk toeneemt en dat met al het werk in de landbouw per uur plusminus het gemiddelde Nederlandse inkomen wordt verdiend. Naast de toepassing van veel goede en slimme techniek in de landbouw wordt er weer veel handwerk gedaan, zonder lawaai en stank.

De eerste en belangrijkste voorwaarde is het visioen van de landbouw te realiseren, luidt vernieuwing van het eigendomsrecht. Ik baseer me hierbij op het werk van Rudolf Steiner.

Vernieuwing

Uiteindelijk hangen alle problemen waar we wereldwijd mee kampen samen met het eigendomsrecht. Dat is het fundament van ons hele rechtssysteem; dat fundament is dringend aan vernieuwing toe.

Waar we naartoe moeten, is dat het privé-eigendom van alle productiemiddelen wordt vervangen door een tijdelijk gebruiksrecht. Daarmee wordt bereikt dat bedrijven niet meer te koop zijn voor geld en ook niet worden vererfd. De enige reden waardoor iemand in de toekomst een bedrijf in eigendom kan krijgen, is dat hij of zij beschikt over de benodigde capaciteiten.

De economie moet weer echt op de mens worden gebaseerd, zodat we een echt rechtvaardige samenleving kunnen opbouwen. We kunnen alleen tot juiste, eerlijke prijzen komen als er een gezonde wederkerigheid in de economie heerst, waarbij alleen werkelijke prestaties die in werkelijke behoeften voorzien, ten opzichte van elkaar in geld worden gewaardeerd.

Arbeidsloos inkomen

Een rechtvaardige samenleving is per definitie onmogelijk, zolang er in de economie arbeidsloos inkomen kan worden 'verdiend'. Juist dat gebeurt op grote schaal. Het verouderde eigendomsrecht legaliseert dit en nodigt ertoe uit.

Was het aandeel van de financiële sector in het totaal van de economie in 1980 nog 33 procent, in 2018 was dat gegroeid tot 80 procent en sindsdien groeit het snel verder. In een gezonde samenleving daalt dat aandeel naar 0 procent. Er kan dan geen geld meer worden verdiend met handel in geld, in aandelen, staatsobligaties, grond en onroerend goed, hypotheken of enig ander financieel 'product'.

Om dat mogelijk te maken, moeten we wettelijk vastleggen dat alle eigendom van productiemiddelen principieel tijdelijk is. Dit betekent in de praktijk dat de financiële waarde van grond nul is. Er is geen pacht of hypotheekrente en de overdracht van een boerderij is een schenking.

Omdenken

Maar mensen kunnen zelf ook een stap zetten. Het eerste en belangrijkste, dat iedereen kan doen, is omdenken. Alles wat op het fysieke plan wordt gerealiseerd, is altijd eerst in de geest voorbereid.

Op het praktische vlak: wetten verander je niet zomaar. Wat wel kan: zoveel mogelijk boerderijen onderbrengen in een stichting die ervoor zorgt dat ze nooit weer kunnen worden verkocht of vererfd. Dat is dan een poging om binnen het rechtssysteem de beoogde situatie zoveel mogelijk te benaderen. Zo kun je de nieuwe samenleving zoveel mogelijk ervaarbaar maken,en kan bij steeds meer mensen het bewustzijn groeien dat we van privé-eigendom naar een tijdelijk gebruiksrecht van bedrijven 'moeten'.