Duurzaamheidscockpit biedt inzicht in CO2-voetafdruk veevoer

Veevoerbedrijven krijgen van steeds meer ketenpartijen vragen om geborgde data te leveren over de duurzaamheid van hun voeders. De ketenpartijen moeten namelijk hun vooruitgang in duurzaamheid rapporteren. Dat staat in de Europese CSRD-richtlijn.

Om aan deze vragen van de ketenpartijen te voldoen, bouwde coöperatie Voergroep Zuid een dataplatform met een duurzaamheidscockpit. Hierin worden actuele grondstofdata gekoppeld aan de recepten van diervoeders.

'In combinatie met de afgeleverde tonnages weten we zo voor iedere veehouder nauwkeurig wat de CO2-voetafdruk is van het voer dat wordt geleverd', legt manager nutritie en innovatie Bas Philipse van Voergroep Zuid uit. De veehouder hoeft daar zelf niets aan te doen.

'Onze cockpit geeft ons direct inzicht in de bijdrage van specifieke grondstoffen aan de CO2-voetafdruk van onze voeders in het algemeen en per sector, diergroep of voersoort', stelt Philipse. Dat is volgens hem een belangrijke basis voor het berekenen van de actuele voetafdruk van de hele keten van zuivel, vlees en eieren.

De totale CO2-voetafdruk van grondstoffen, inclusief transport en dergelijke, bepaalt voor niet minder dan 60 tot 70 procent die voetafdruk van diervoeders. Dat biedt dus mogelijkheden om daarmee te sturen bij het verlagen ervan.

Philipse: 'Door grondstoffen met een hogere CO2-voetafdruk te vervangen door grondstoffen met gelijke nutritionele waarde en een lagere voetafdruk, gaat die van het voer omlaag. Dit betekent meestal een wat hogere kostprijs van het voer. Zeker wanneer iedereen op die grondstoffen duikt.'

70 cent duurder

Bij een voerproef in de praktijk werd een traditioneel varkensvoer vergeleken met een voer met een 30 procent lagere CO2-voetafdruk. De dierprestaties waren vergelijkbaar, maar het voer met de lage voetafdruk was wel 70 eurocent per 100 kilo duurder.

'Willen varkenshouders hiervoor kiezen, dan moeten die meerkosten door de hele afzetketen worden betaald', stelt Philipse. 'Net zoals de zuivelindustrie extra betaalt voor melk met een lage CO2-voetafdruk. Als voerleverancier zijn wij er klaar voor om hier invulling aan te geven.'

De plus op de prijs is nog wel een lastig punt, geeft Mathee Kamp van Voergroep Zuid aan. Hij verwacht in het begin wel een plusje als stimulans. 'Je doet iets extra's, dan krijg je iets extra's.' De hele keten moet daaraan meebetalen, geeft hij aan. Maar op de langere termijn wordt een lagere CO2-voetafdruk een 'license to produce', verwacht de manager marketing en communicatie van de voercoöperatie.

Producten extra belasten

Een andere optie om de producenten met een lage CO2-voetafdruk te belonen, is volgens Kamp om producten die er niet aan voldoen extra te belasten.

'Berekeningen voor de CO2-voetafdruk standaardiseren en borgen, is van belang om de voedselketen van betrouwbare data te voorzien', legt Kamp uit. 'Dit bevordert niet alleen de transparantie in de keten, maar geeft de veehouderij ook de mogelijkheid met haar producten aan Europese duurzaamheidsdoelstellingen te voldoen.'

Voergroep Zuid vindt het belangrijk dat de hele veehouderij laat zien dat ze forse stappen vooruit zet. Daarvoor wil de voercoöperatie haar kennis over duurzaamheidsdata graag beschikbaar stellen aan andere diervoerbedrijven.

Ook voor andere voerfirma's

'Duurzaamheid is in het belang van de hele veehouderijsector. We kunnen beter samenwerken in het belang van de boer, dan allemaal opnieuw het wiel uitvinden', vertelt Kamp. Daarom presenteert Voergroep Zuid de systematiek ook bij andere voerfirma's. Bovendien is er al veel overleg met stakeholders in de keten, zoals afnemers van vlees en eieren.

In de duurzaamheidscockpit van Voergroep Zuid wordt alleen de CO2-voetafdruk van het voer berekend. Eerder deze maand sloot de coöperatie een overeenkomst met DSM die 'Sustell' heeft ontwikkeld, dat de CO2-voetafdruk van de hele keten berekent.

Sustell combineert het meest geavanceerde platform voor ecologische voetafdrukken, met kennis op het gebied van duurzaamheid, dierlijke productie en voeding. Voor het berekenen van de CO2-voetafdruk gaat het gebruikmaken van de voerdata van Voergroep Zuid.

'Bij ons houdt het op als het voer bij de veehouder in de silo komt', geeft Kamp aan. 'In Sustell worden onze gegevens gecombineerd met andere factoren, zoals mestafzet, energie en het aantal biggen. Dat brengt de hele CO2-voetafdruk in beeld van het varken dat het bedrijf verlaat.'

Vraag is bepalend

Uiteindelijk beslissen andere ketenpartijen wat er met de informatie gebeurt. 'De vraag vanuit de keten is bepalend', benadrukt Kamp. 'Wij lopen daarop vooruit. Het systeem is klaar. Wij verwachten op korte termijn – waarschijnlijk al dit jaar – dat de retail de CO2-voetafdruk wil meegeven op eieren en vlees.'

De retail wordt daartoe aangezet door de CSRD-richtlijn, die bepaalt dat ketenpartijen hun vooruitgang in duurzaamheid moeten rapporteren. Albert Heijn is hier vorige maand al mee gestart.

Philipse is optimistisch over de kansen. 'Samen kunnen we de verduurzaming van de hele voedselketen versnellen. Als voercoöperatie zijn wij er klaar voor onze leden te helpen bij het verlagen van de CO2-voetafdruk.'

Rekenmethode met actuele voerdata

Het dataplatform van Voergroep Zuid hanteert een standaard rekenmethode die brancheorganisatie Nevedi samenstelde op basis van de GFLI-protocollen die wereldwijd worden gehanteerd. De wijze waarop een mengvoerbedrijf die systematiek toepast, kan per ingang van dit jaar worden getoetst binnen GMP+, het systeem voor borging van de productkwaliteit.

Volgens manager Bas Philipse van Voergroep Zuid zit de uitdaging voor de berekening in het koppelen van actuele grondstofinformatie aan het voer dat op een bepaald moment wordt geproduceerd. Vooral als gedurende het jaar hetzelfde soort grondstoffen wordt verwerkt met verschillende herkomsten. 'Dat wordt in het dataplatform nauwkeurig geregistreerd', verzekert hij.

Bijvoorbeeld sojaschroot, tarwe en bijproducten hebben allemaal een bepaalde CO2-voetafdruk. Die verschilt bovendien per land waar de grondstof is geproduceerd.

CO2-voetafdruk per type voer

Het dataplatform levert de input voor de duurzaamheidscockpit. In die cockpit is overzichtelijk te zien wat de CO2-voetafdruk is per type voer op een bepaald moment en hoe deze varieert in de tijd bij verschillende samenstellingen van dat voer.

Om de kwaliteit van de voerdata te borgen, liet Voergroep Zuid de rekenmethodiek en processen auditen door voederwaarde.nl en GMP+. Na de geslaagde audit door GMP+ heeft de veevoercoöperatie als een van de eerste in Nederland het MI5.5 carbon footprint-certificaat ontvangen. Agrifirm heeft het certificaat inmiddels ook gekregen.