Limburg blijkt luilekkerland voor de bever

Bevers graven gangen, vellen bomen en bouwen omvangrijke dammen, waardoor percelen blank komen te staan. Voor melkveehouder Rob Wolters is de grens bereikt. In de Venbeek achter zijn boerderij heeft een bever twee dammen gebouwd, waardoor het water in de beek erg hoog staat. Rond een perceel dat op afstand ligt, worden populieren compleet geveld.

Het grootste knaagdier van Europa graaft ook gangen, waardoor de grond kan verzakken. 'Nu de koeien weer in de wei staan, ben ik bang dat ze een poot breken', verhaalt Wolters. 'Je kunt natuurlijk ook met de trekker wegzakken.'

Het is de hoogste tijd de populatie beter te beheersen, vindt de melkveehouder uit Vlodrop. 'Twee jaar geleden mocht ik geen stuw plaatsen, omdat hier de bronlibel zit. In tussentijd bouwt de bever dam na dam. Er zitten er hier veel te veel.'

Dam na een nacht weer terug

Als medewerkers van het waterschap de beverdammen verlagen, bouwt het dier die 's nachts net zo snel weer op, vervolgt Wolters. 'Het klinkt niet leuk, maar de bevers bestrijden lijkt mij de beste optie in dit gebied.'

Chrit Wolfhagen, lid van het dagelijks bestuur van Waterschap Limburg, is het met de melkveehouder eens. Op meer dan tweehonderd plaatsen rukken medewerkers regelmatig uit om beveroverlast tegen te gaan. Het zorgde alleen al aan de inzet van menskracht in 2022 voor een kostenpost van 700.000 euro.

Het bedrag loopt steeds verder op. 'De overlast neemt hand over hand toe en ook de veiligheid van onze medewerkers tijdens onderhoudswerkzaamheden is in het geding. Het is echt een plaag', beweert Wolfhagen.

Razendsnelle verspreiding

In het begin van de negentiende eeuw is de bever uitgestorven in Nederland. Sinds 1988 worden op meerdere plekken weer dieren uitgezet, zoals in de Biesbosch, Gelderse Poort en langs de Maas in Limburg. De afgelopen vijftien jaar hebben de knaagdieren zich in Limburg razendsnel verspreid.

In de Beleidslijn Bever van provincie Limburg staat dat er begin 2021 in de provincie tussen de 1.100 en 1.200 bevers waren. Het waterschap schat het aantal inmiddels op 2.000 'en de kraamtijd moet nog beginnen'.

Een volwassen bever eet 1 kilo plantaardig materiaal per dag. Dat leidt al jaren tot schade in akkerbouw-, groente- en fruitgewassen. 'In de boom- en fruitteelt is veel vraatschade', ziet LLTB-bestuurder Theo Coumans. 'We krijgen in deze periode van het jaar tientallen meldingen van schade of ondergelopen percelen. Omdat ondernemers nu het land op moeten voor werkzaamheden worden ze daardoor flink gehinderd.'

Het is de taak van het waterschap om het waterpeil te beheren, erkent Wolfhagen. 'Dat gaat met deze overvloed aan bevers niet langer op een verantwoorde wijze. Het dier kan een vriend zijn als het in droge perioden water langer vasthoudt in een gebied, maar juist in natte periodes is het onze vijand. We zien ook steeds vaker dat koeien of paarden in gegraven gangen vast komen te zitten. Bovendien willen we bomen langs het water om schaduw te krijgen. Dat is echt nodig omdat door klimaatverandering de beken te warm worden, maar bevers halen de aanplant weer neer.'

Beschermde status

De bever is beschermd op grond van de Omgevingswet. Het is zonder toestemming niet toegestaan bevers te doden, te verontrusten of hun burchten te verstoren. Hooguit mag een perceel waar schade op de loer ligt, afgesloten worden met een raster. De mogelijkheid om bevers te verplaatsen is er niet meer, omdat geen andere provincie extra dieren wil en de uitgestippelde leefgebieden in Limburg overvol zitten.

Bij blijvende overlast en na het nemen van tal van maatregelen kan een bever met toestemming van de provincie afgeschoten worden. Het aantal bevers dat in de provincie gedood wordt, loopt al jaren op. In de periode van 1 oktober 2022 tot 1 mei 2023 zijn 101 bevers gevangen en gedood.

De bestuurder van het waterschap zou graag bevervrije gebieden in de provincie zien en overgaan tot uitgebreider populatiebeheer. 'De grens van het acceptabele is al jaren geleden bereikt. Het is luilekkerland voor bevers. Volgens kenners heeft Limburg bij zo'n vijfhonderd bevers een robuuste populatie en daar zijn we het mee eens. We mogen bovendien ons hart vasthouden als de dieren zich verder verspreiden en in dijken gaan graven of meer schade aanrichten aan infrastructuur.'

LLTB en Waterschap Limburg zijn met de provincie in gesprek over aanvullende maatregelen. 'We willen graag dat de procedures om in te grijpen verkort worden en we ontkomen op een gegeven moment niet aan meer populatiebeheer', zegt Coumans. 'We zien de dieren graag verhuizen naar plekken waar ze nuttig zijn voor de natuur.'