Bever veroorzaakt steeds meer schade in Limburg

Drie tot vier jaar geleden dook de bever voor het eerst op op het fruitbedrijf van Paul Wolters in Vlodrop. De ondernemer teelt ruim 13 hectare appels en peren in de nabijheid van de Roode Beek. 'De bevers die rondom de beek huizen, komen ook op onze fruitpercelen', zegt hij. 'Ze 'schillen' de bast van de bomen of vreten de onderkant weg. In dit laatste geval kunnen de bomen als verloren worden beschouwd.'

Aanvankelijk wist de fruitteler de dieren met een hek en stroomdraad van de percelen te houden. 'Maar nu duikt de bever ook op andere plekken op. We kunnen niet alle percelen afrasteren. We moeten rekening houden met openbare wegen.'

Blijvend verlies

Dit jaar hield de bever weer fors huis bij Wolters. Honderd bomen werden afgeknaagd of beschadigd. 'Deze bomen moeten grotendeels worden vervangen. Daarmee is het probleem nog niet opgelost. Omdat ik biologisch teel, is het lastig een nieuw aangeplante boom op gang te krijgen wat betreft groei. Het verlies in productie en kwaliteit is blijvend', zegt de fruitteler.

'We hebben een aanvraag voor schadevergoeding ingediend bij uitvoeringsorganisatie BIJ12, maar de schade die wordt uitgekeerd, is een druppel op een gloeiende plaat. De beverschade kost ons serieus geld en drukt de winst van ons bedrijf.'

Frustratie

Ook bij Hans Bovend'eerdt in Weert is de beverschade, en vooral de frustratie hierover, groot. Het dier zorgt er volgens de voormalig melkveehouder, die zijn gronden verhuurt aan akkerbouwers en vollegrondstuinders, namelijk voor dat percelen niet meer goed afwateren.

'We zitten hier vlak bij de Leukerbeek. Deze is in 2013 heringericht, waarbij ook een omleiding werd aangelegd voor de afwatering van gebiedsvreemd water. Hieronder viel ook het water dat van mijn percelen kwam', zegt Bovend'eerdt.

Water komt omhoog

'Dat ging niet helemaal goed. Een aantal percelen waterde nog steeds af op de oude Leukerbeek. Daarin was de bever actief, die deze watergang dichtbouwde met zijn dammen. Hierdoor kwam het water op de betreffende percelen fors omhoog en ging vorig jaar meer dan 15 hectare aan gewassen verloren', verzucht de oud-melkveehouder.

'Over vergoeding van de schade zijn we in conclaaf met het waterschap. Zij geven aan dat de schade ook het gevolg kan zijn van de nattigheid van vorig jaar. Deze zou niet zomaar zijn toe te dichten aan de bever.'

Bypass

Om de afwatering van de percelen te verbeteren, is een bypass gerealiseerd om de oude en de nieuwe watergang met elkaar te verbinden. 'Ook hier gooit de bever roet in het eten. Hij bouwt de nieuwe watergang dicht. Hierdoor blijft de kans op een hoog waterpeil en gewasschade groot', zegt Bovend'eerdt.

'Daar komt bij dat gemeente Weert, om wateroverlast in de bebouwde kom te voorkomen, grotere hoeveelheden rioolwater op de Leukerbeek loost. Hier hebben boeren nadeel van. Als er geen oplossing komt, dan wordt het lastig om mijn percelen te verhuren. Dat betekent een forse inkomstenderving.'

Natuurlijke weg

Volgens LLTB-projectleider Marc Niessen staan deze verhalen niet op zichzelf en richt de bever steeds meer schade aan. 'De bever keerde in 2002, na bijna tweehonderd jaar afwezigheid, via de natuurlijke weg terug in Limburg', zegt hij.

'De provincie vulde dit aan met het zelf vrijlaten van bevers. Deze dieren zouden een waardevolle functie hebben voor het herstel van natte natuurparels. Ze bouwen namelijk dammen en houden water vast. Maar het probleem is dat de bevers niet in deze gebieden blijven en ook elders schade aanrichten, onder meer op landbouwbedrijven. Er zitten nu tweeduizend bevers in Limburg. Dat zijn er veel te veel.'

Verantwoordelijkheid

Het frustreert Niessen dat de provincie volgens hem geen verantwoordelijkheid neemt op dit vlak. 'In februari werd de geactualiseerde 'Beleidslijn Bever' gepresenteerd, waarin letterlijk staat dat de bever van niemand is. Niemand is dus verantwoordelijk voor het beheer van het dier. Het kan gewoon zijn gang gaan', benadrukt hij.

'Het vergoeden van de schade, die slechts beperkt wordt gecompenseerd, wordt afgeschoven op BIJ12 en het waterschap. Ook wanneer bevers de afwatering belemmeren, moeten boeren aankloppen bij het waterschap. Maar de procedures zijn zo stroperig dat het lang duurt voordat het waterschap actie onderneemt. Dan is het kwaad al geschied.'

Landbouw niet belemmeren

De LLTB vraagt op diverse manieren aandacht voor de problematiek. Maar de provincie onderkent het probleem volgens LLTB-bestuurslid Peter van Dijck onvoldoende en geeft vooralsnog niet thuis. 'We moeten kijken hoe we het systeem zo kunnen aanpassen dat de bever zijn goede werk kan doen in natte natuurgebieden, maar de landbouw niet belemmert', zegt hij.

'De provincie is aan zet. Mijn oproep aan hen is: denk mee over oplossingen en laat de boeren niet in de kou staan. Toon lef, bijvoorbeeld door te kiezen voor populatiebeheer in bepaalde gebieden. Je kunt niet eerst de bever herintroduceren en vervolgens wegkijken als er problemen ontstaan.'