Landbouwclubs laken conclusies stikstofrapport, provincies niet verrast

De plannen die moeten leiden tot een vermindering van de uitstoot van stikstof door de landbouw de komende jaren, gaan volgens onder andere het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) niet ver genoeg. De maatregelen die provincies en het Rijk willen nemen, helpen onvoldoende om de doelen voor een lagere stikstofuitstoot in 2030 of 2035 te halen.

Volgens het IPO laat het rapport zien dat er 'scherpe keuzes' moeten worden gemaakt bij de verdere ontwikkeling van de plannen. De provincies hebben zich 'achter de doelen geschaard' voor een lagere stikstofuitstoot, maar het IPO benadrukt dat het om een 'gedeelde verantwoordelijkheid' gaat met het Rijk.

Zo hebben provincies voldoende geld nodig om aan hun deel van de doelen te voldoen, zegt de woordvoerder. Provincies vroegen om 58 miljard euro. Het Rijk denkt eerder aan zo'n 24 miljard. Of de miljarden er überhaupt komen, is nog maar de vraag, omdat een definitief besluit erover is uitgesteld tot na de formatie van een nieuw kabinet.

Demissionair minister Christianne van der Wal voor Natuur en Stikstof stelt dat de overheid aanvankelijk op schema lag om de stikstofdoelen te halen, maar dat daar verandering in kwam, toen vorig jaar uit wetenschappelijk onderzoek bleek dat de schade die stikstof aanricht in de natuur groter was dan eerder aangenomen.

Scherpere keuzes

Het Planbureau voor de Leefomgeving, het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Wageningen University & Research en ingenieursbureau Deltares zeggen volgens de minister 'heel duidelijk dat meer nodig is en scherpere keuzes gemaakt moeten worden om de doelen op tijd te halen'. Zij noemen kostbare en verregaande maatregelen die boerenbedrijven moeten nemen om de doelen in 2030 of 2035 te halen. Zo zeggen de onderzoekers dat de hoeveelheid vee dan flink omlaag moet en natuurgebieden worden uitgebreid. Het is naar hun mening 'niet plausibel' dat alle benodigde maatregelen in tien jaar worden genomen.

Ook Van der Wal spreekt van een 'opgave van ongekende omvang'. Ze vindt net als de kennisinstellingen dat de overheid niet moet wachten op 'perfecte plannen die op elk detail zijn uitgewerkt'. De bewindsvrouw vindt het een betere aanpak om stap voor stap aan oplossingen te werken en deze gaandeweg bij te stellen als dat nodig blijkt. Het is de vraag hoeveel er van de plannen van Van der Wal overblijft in een nieuw kabinet. Twee hoofdrolspelers in de kabinetsformatie, BBB en PVV, zien niets in de huidige stikstofregels.

'Verkeerde fundamenten'

Volgens Agractie-bestuurder Erik Luiten is het huidige stikstofbeleid van de Nederlandse regering een 'heilloze weg gebaseerd op de verkeerde fundamenten'. Luiten zegt dat steeds verder wordt weggezakt in het 'moeras' rond de stikstofproblematiek. Hij vindt dat bij de instandhouding van de natuur verder moet worden gekeken dan alleen stikstof als graadmeter. Ook stelt hij dat het niet alleen om boeren gaat als veroorzakers van stikstofuitstoot. 'Ik hoop dat de politiek dat ook inziet.'

Boerenactiegroep Farmers Defence Force (FDF) hoort weer het 'gebruikelijke verhaal' als het gaat over stikstof. Dat laat FDF-voorman Mark van den Oever weten in een reactie op het onderzoek. Volgens Van den Oever zijn het 'berichten van een vorig kabinet en een vorige realiteit'. 'Er blijft helemaal niets over van het stikstofbeleid, want er is geen geld meer. We moeten keuzes maken: munitie voor het leger of boeren uitkopen.' De FDF-voorman zegt dat de politiek in een 'droomwereld' leeft als het gaat om stikstofuitstoot en landbouw.