DAW helpt boeren bij water- en bodembeheer in Limburg

Voor boeren en tuinders zijn water en bodem essentieel. Maar bij iedere ondernemer en op elk stuk grond is de situatie en de grond weer anders, met de daarbij behorende verschillende knelpunten. Agrarisch ondernemers kunnen die knelpunten niet altijd zelf oplossen. Door middel van diverse projecten ondersteunt het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer ondernemers hierin.

Een van de projecten waar Cuperus momenteel bij betrokken is, is een project waarin N-mineraalmonsters worden genomen op percelen van Limburgse boeren en tuinders. ‘Gewassen nemen stikstof op om te groeien. Die stikstof komt tot de gewassen door middel van bemesting met organische mest en/of kunstmest en door processen die in de bodem plaatsvinden', legt de regiocoördinator uit.

Niet opgenomen stikstof blijft aan het einde van het groeiseizoen achter in de bodem. Cuperus: 'Stikstof die in de vorm van nitraat aanwezig is, kan tijdens de winterperiode uitspoelen naar het grondwater en/of via drains naar het oppervlaktewater.'

De agrarische sector moet voldoen aan de normen van de Nitraatrichtlijn. Doel van de de richtlijn is waterverontreiniging veroorzaakt door nitraten uit agrarische bronnen te verminderen en verdere verontreiniging van dien aard te voorkomen. Voor grondwater is de norm 50 milligram stikstof per liter. Om aan die norm te voldoen, moet de nitraatuitspoeling naar het grondwater worden verminderd.

Metingen verrichten

Voor meer inzicht oover de uitspoeling is het nodig te meten hoeveel nitraat na de teelt achterblijft in de bodem. ‘Dat doen we dus met dit project', geeft Cuperus aan. 'Vanuit DAW krijgen ondernemers de mogelijkheid om op twee percelen N-mineraalmonsters te nemen. De resultaten worden geanalyseerd en met de ondernemer besproken. Samen wordt vervolgens gekeken welke maatregelen getroffen kunnen worden om nitraatuitspoeling te verminderen.’

Het is belangrijk dat er zo min mogelijk nitraat achterblijft op het perceel, stelt de regiocoördinator. ‘Hoe minder nitraat, hoe minder kans op uitspoeling. Dit is beter voor de kwaliteit van de bodem en het grond- en oppervlaktewater.' Cuperus geeft daarnaast aan dat boeren en tuinders ook moeten betalen voor het gebruik van kunstmest. 'Hoe minder kunstmest je hoeft te gebruiken, hoe beter dat dus uitpakt.'

Resultaten worden altijd eerst op individueel niveau met de ondernemer bekeken en besproken. 'Maar zodra we alle resultaten binnen hebben, worden deze ook in groepsverband bekeken. Dit doen we om de situatie zo goed mogelijk te verbeteren.' Cuperus meldt dat agrarisch ondernemers die met dit project mee willen doen zich nog tot 5 november kunnen aanmelden op de website van DAW.

Naast de metingen, is het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer in Limburg ook actief in de gebiedspilot Pepinusbeek Putbeek. ‘In dit gebied worden hoge concentraties nitraat gemeten. Binnen dit project proberen we de bron daarvan te achterhalen.' DAW doet dat in samenwerking met Waterschap Limburg, Deltares en Natuurrijk Limburg.

De regiocoördinator meldt dat al duidelijk is geworden dat de stikstof voor een groot deel afkomstig is uit historische bemesting. 'Dus het zit al lang in de grond. Dat betekent dat andere maatregelen moeten worden getroffen dan wanneer het om stikstof uit actuele bemesting gaat. Samen kijken we nu naar geschikte maatregelen om ervoor te zorgen dat er zo min mogelijk nitraat in de grond achterblijft.’

Stikstofgevoelige gewassen

Een project dat al langer loopt, is het project Grondig Boeren met Mais. Dit project wordt door Wageningen University & Research (WUR) uitgevoerd vanuit de Proefboerderij Vredepeel in samenwerking met Agriconnection en DAW. ‘Aan dit project zijn vijf satellietbedrijven in de regio verbonden. Op de akkers van deze bedrijven hebben we demopercelen liggen. Daarop onderzoeken we hoe boeren goed en veel mais kunnen telen en oogsten zonder veel nitraatuitspoeling’, vertelt Cuperus.

'Vergelijkbare proeven worden gedaan met aardappelen en prei. Dit zijn gewassen die gevoelig zijn voor stikstof.’

Het project Duurzaam Schoon Grondwater (DSG) loopt ook nog altijd. In dit project werken boeren in grondwaterbeschermingsgebieden aan het terugdringen van de nitraatuitspoeling naar het grondwater bij een rendabele bedrijfsvoering. De samenwerking bestaat al ruim twintig jaar. 'Vooral in Zuid-Limburg worden mooie resultaten geboekt. In het noorden en midden van Limburg moet nog wat getrokken worden om de doelstellingen te behalen', zegt Cuperus.

Agrarisch ondernemers met grond in eigendom of in gebruik in grondwaterbeschermingsgebieden in Limburg nodigt de regiocoördinator tenslotte uit om een bijdrage te leveren aan het optimaliseren van gewasopbrengsten in combinatie met het halen van de waterkwaliteitsdoelstellingen.