Ketenconcepten: 'Continuïteit en rendement daar gaat het om'

Albert Heijn betaalde als eerste retailer in 2021 een vaste prijs uit voor vlees en voer. Dat deed de supermarktketen in het concept Beter voor Boer, Varken en Natuur. Dit telkens voor een periode van drie maanden, waarna een update in de voerkosten werd aangebracht.

Andere retailers en sectoren volgden in de loop van de periode. 'Alleen in een duurzame keten met gelijkwaardigheid en wederkerigheid tussen de partners is verdere verduurzaming mogelijk', zegt Gé Backus van Connecting Agri & Food.

Hoge weekprijzen

De modellen die de praktijk hanteert voor stabiele prijssystemen noemt Backus stuk voor stuk goed. 'Over de grondslag en uitgangspunten daarin is geen discussie meer.' Dat die discussie er in de afgelopen maanden wel was, kwam vooral door de hoge weekprijzen voor varkens. 'Als je op dat moment vastzit aan een lagere prijs, dan doet dat pijn. In de varkenshouderij speelt kortetermijndenken nog steeds', licht Backus toe.

De varkensmarkt is volatiel, stelt specialist markt & keten Peter van Balkom van Connecting Agri & Food. 'Degenen die meedoen aan een systeem met stabiele prijzen kennen vooral in het begin onzekerheid. Hoe lang ga je door met het bedrijf? En pak je dan niet alleen het dal, maar ook de piek mee? Hoe langer je meedoet, hoe kleiner het effect van beginnen of stoppen bij hoge of lage marktprijzen.'

Dat in jonge concepten de volatiliteit van de markt nog van invloed is, spreekt voor zich, geeft Van Balkom aan. 'Wanneer de systemen langer in de markt staan en met gezamenlijke aandacht voor het opvangen van te grote afwijkingen in het begin, zullen ze steeds meer hun waarde bewijzen.'

Hoge prijzen worden altijd gevolgd door lage prijzen, en vice versa. 'In de euforie van hoge prijzen wordt dat gemakkelijk vergeten. Ik weet nog precies hoe bij mij thuis van week tot week werd geleefd. De tucht van de markt regeerde', vervolgt Backus. Van Balkom vult aan: 'Ik begrijp het kortetermijnsentiment, maar het gaat om de langere termijn.'

Ter illustratie haalt hij een jonge ondernemer aan die in een verkennend traject voor een concept zit. 'Deze ondernemer merkte op dat het in de bedrijfsvoering gaat om continuïteit en rendement. Die twee factoren bepalen het toekomstperspectief van het bedrijf.'

Praten over ketenconcepten is niet alleen actueel in de varkenshouderij, maar ook in de pluimveehouderij. Met name de jongere generatie ondernemers wil naar andere structuren, met vooral meer transparantie.

Sleutel tot succes

Vertrouwen en transparantie noemen Backus en Van Balkom de sleutels tot succesvol samenwerken in een concept. En dat moet groeien. Ketenpartners kunnen daarvoor regelmatig gesprekken voeren over de uitdagingen en kansen van elk van de partners. Backus: 'Elke schakel heeft zijn eigen problemen. Daar weet van krijgen en bij elkaar betrokken raken, is een proces van jaren.'

Concepten met stabiele prijssystemen zijn nog jong; er is relatief weinig ervaring mee. Tegelijkertijd doet het effect zich al wel gelden. Het is minder dan vijftien jaar geleden dat retailers tenders uitschreven om tegen een zo laag mogelijk prijs te kunnen inkopen. Aangejaagd door de duurzaamheidsopdracht voor 2025 zetten retailers in op vaste relaties en wordt nagedacht over een goede vierkantsverwaarding.

Het belangrijkste uitgangspunt in een stabiel prijssysteem hoort, volgens Backus en Van Balkom, te zijn dat arbeid en investeringen in duurzaamheid worden betaald. 'Zo maken we de hele keten verantwoordelijk voor meer duurzaamheid', zegt Backus. Dat er spanning zit op de in een keten gehanteerde prijzen, staat buiten kijf. 'De consumentenbeurs is leidend. Het huishoudbudget is niet oneindig. Het blijft zoeken naar balans.'