'Om duurzaam voedsel te kunnen betalen, moeten de lage inkomens omhoog'

Laura Bromet is sinds de zomer van 2018 de landbouwwoordvoerder voor GroenLinks. Ze trad niet onbeslagen ten ijs, want tussen 2010 en 2013 was ze als fractiemedewerker ook al betrokken bij deze portefeuille. Sinds de stikstofcrisis is ze in de Tweede Kamer een van de voornaamste criticasters van het stikstofbeleid van de afgelopen twee kabinetten.

Het gaat ons niet om klein of groot, maar om de milieudruk die de sector uitoefent

Laura Bromet, Tweede Kamerlid Groenlinks-PvdA

Hoe kijkt u naar de vorderingen die zijn gemaakt in het stikstofdossier?

'Wat opviel toen ik terugkeerde als Kamerlid is dat de discussies nog precies hetzelfde zijn als de dag dat ik hier als medewerker de deur dichtdeed. Dus het is eigenlijk een heel treurig verhaal dat alles zo langzaam gaat.

'In de aanpak van het stikstofprobleem is nog niet zoveel gebeurd. Na de diverse adviezen van Johan Remkes is ingewikkeld beleid opgesteld, waaronder de opkoopregelingen. Behalve dat we allemaal 100 kilometer per uur zijn gaan rijden overdag, merken we er niet zoveel van. En het perspectief dat boeren beloofd was, is er ook nog steeds niet.'

U wilt de vergroening van de landbouw versnellen. Hoe gaat u boeren verleiden die stap te zetten?

'Die vergroening vindt al plaats. Zo'n 10 procent van de boeren kun je zien als koploper. En zo'n 10 procent wil niet veranderen en alles bij het oude houden. Daartussen zit een grote groep van 80 procent die gewoon niet weet welke kant het opgaat. Het is onze ambitie hen richting de koplopers te krijgen.

'Een van de sturingsmechanismen die een overheid heeft, is het heffen van belastingen. GroenLinks-PvdA wil een belasting op kunstmest en bestrijdingsmiddelen. Daarnaast kan een overheid subsidies verlenen. Wij willen echt naar een langjarige financiering van ecosysteemdiensten die kan concurreren met gewasopbrengsten. Dus niet dat het een bedragje is voor erbij, maar dat natuurbeheer niet nadelig is voor de economische opbrengsten van het bedrijf.'

Hoe lang mogen contracten voor natuurbeheer volgens u duren?

'Het terugbrengen van houtwallen en beschermen van weidevogels vergt langjarige financiering. Ik vond het daarom jammer dat oud-landbouwminister Carola Schouten ervoor koos het reddingsplan voor de grutto onder te brengen in het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB).

'Het GLB is belangrijk voor agrarisch natuurbeheer, maar heeft maar een looptijd van zes jaar. Daar kan een boer zijn bedrijf niet op bouwen. Ik vind dat die regelingen wel twintig jaar mogen duren. Dan weten ondernemers wat ze kunnen verwachten van de overheid.'

Hoe gaat GroenLinks-PvdA dat financieren?

'Dat doen we dus door die belastingheffing op vervuilende producten. Het is terug te brengen tot 'de vervuiler betaalt'. En daarmee bedoel ik niet de boer, maar de consument. Het is raar dat duurzamer voedsel duurder is. Wij willen een beweging op gang brengen waardoor het prijsverschil met niet-duurzaam voedsel kleiner wordt. En dat de boer een eerlijke prijs krijgt voor zijn product.'

Met nog hogere voedselprijzen aan de kassa maak je je als partij niet populair.

'Wij zijn dan ook een linkse partij. De herverdeling van die milieulasten moet niet via de boer of ons bord plaatsvinden. Daarom vinden wij dat het minimumloon en de uitkeringen omhoog moeten. Dan kunnen die mensen dat duurdere voedsel ook betalen.

'Ik verbaas me dus wel over BBB die vindt dat voedsel niet duurder mag worden. Hoe zorgen we er dan voor dat boeren het beter krijgen?'

Onlangs vroeg u landbouwminister Piet Adema naar de toegevoegde waarde van de agrofoodsector. Wat zat er achter dat verzoek?

'De miljarden in het transitiefonds zijn bedoeld om de milieuschade van ons voedselsysteem aan de natuur te repareren en de landbouw duurzaam te hervormen. Als je het dan hebt over de toegevoegde waarde van de landbouw, moet je ook de stikstof- en andere milieuschade daarin meenemen.'

Is GroenLinks-PvdA tegen het transitiefonds?

'Een transitie vraagt wel tien jaar de tijd. Dus ik ben best wel enthousiast geweest over de plannen die minister Christianne van der Wal heeft gepresenteerd. Maar zo'n fonds is niet van haar, maar van de kabinetten hierna. En wij willen de borging dat het geld gereserveerd blijft voor de landbouwtransitie en het natuurherstel.

'Bij de afgelopen algemene beschouwingen zagen we ook dat het kabinet het Groeifonds plundert voor de verlaging van de benzineprijzen. Dat willen we bij het transitiefonds voorkomen. Daarom is het beter het geld op de gangbare begroting voor landbouw en natuur te zetten. Dan kan de Tweede Kamer ieder jaar de uitgaven controleren en zo nodig bijsturen.'

Uw plannen worden vaak gezien als een poging de sector te verkleinen of ze zouden de voedselzekerheid in gevaar brengen.

'Ja, dan wordt gezegd dat GroenLinks boeren haat. Maar ik wil nadrukkelijk stellen dat het huidige systeem dat zoveel problemen oplevert voor boeren en maatschappij is ontstaan doordat boeren deden wat de politiek van hen vroeg. En dat is niet GroenLinks geweest.

'Na de Tweede Wereldoorlog was de voedselvoorziening een zorg, nu is dat niet meer het grootste probleem. Het gaat ons niet om klein of groot, maar om de milieudruk die de sector uitoefent. En dan hebben we hier vooral een probleem met de intensieve veehouderij. GroenLinks-PvdA vindt dat dat wel wat minder kan.'