Risico op nitreuze gassen bij inkuilen onregelmatig gerijpte mais

Woensdag moest de brandweer er in het Gelderse Kootwijkerbroek aan te pas komen om ervoor te zorgen dat nitreuze gassen veilig werden afgevoerd, meldt Omroep Gelderland. Medewerkers van het bedrijf zagen de gekleurde gassen onder de kuil uit komen. In beschermende kleding heeft de brandweer voor een veilige afvoer van de giftige gassen gezorgd.

Nitreuze gassen zijn een mengsel van stikstofmonoxide (NO), stikstofdioxide (N2O) en distikstoftetraoxide (N2O4). Ze zijn herkenbaar aan een typische gele (bij een lage concentratie), oranje tot roodbruine kleur (bij een hoge concentratie). De gassen zijn giftig en zwaarder dan lucht, waardoor ze onderuit de kuil komen. De gassen reageren met vocht en vormen dan salpeterzuur wat brandblaren veroorzaakt. Ook bij inademing ontstaat salpeterzuur. Dat beschadigt de luchtwegen, kan zorgen voor oedeemvorming (vochtophoping) in de longen en is daarmee gevaarlijk.

Niet volledig omgezet naar eiwit

Nitreuze gassen kunnen in een maiskuil ontstaan als nog niet alle stikstof is omgezet naar eiwit, maar nog aanwezig is als nitraat of aminozuren. Deze stikstofverbindingen vormen samen met koolzuurgas – dat ook altijd ontstaat na het inkuilen – de nitreuze gassen. Dat kan bijvoorbeeld als de mais na een lange periode van droogte ineens nog veel stikstof opneemt en kort daarna wordt geoogst. Of als er bijvoorbeeld geen of weinig kolven in de mais zitten.

Dit jaar is dat volgens Van Schooten niet de belangrijkste oorzaak. Er is dit jaar sprake geweest van een wisselend seizoen. Soms is de mais op het normale tijdstip gezaaid, soms heel laat. Verder is er vooral in het oosten van het land sprake geweest van groeistagnatie door droogte. De natte periode in juli heeft ervoor gezorgd dat de mais voldoende tijd heeft gehad om de stikstof op te nemen.

Verschillen in afrijping

Wel kan er volgens de onderzoeker door het wisselende seizoen sprake zijn van flinke verschillen in afrijping binnen het perceel. 'Als een deel van de mais nog groen is bij de oogst, zal hierin nog veel nitraat aanwezig kunnen zijn, met als gevolg de vorming van nitreuze gassen. Voordat wordt besloten tot hakselen, is het daarom aan te raden om goed te checken of de mais in het hele perceel goed ver genoeg is afgerijpt.'

Bij de oogst van mais is het altijd nodig om snel te werken en de kuil snel luchtdicht af te dekken. Duurt het te lang, dan kan de kuil gaan broeien. Dat kan ertoe leiden dat er meer nitreuze gassen ontstaan.

Mocht een kuil opbollen, dan is het vanwege het risico niet verstandig om zelf te controleren of er sprake is van nitreuze gassen. Het advies is dan om altijd de brandweer te bellen.