'Ureumgetal van 11 hoeft geen probleem te zijn'

'We kunnen best lager, het is een mindset', zegt Tim van Noord, adviseur bij PPP-Agro Advies. Zodra melkveehouders meer bewust met het ureumgehalte bezig zijn, merken ze dat een laag getal oké is. 'Eerst zagen ze 20 als ondergrens en nu is dat 17.'

Voor het project 'Home Made Eiwit' begeleidt Van Noord veertien melkveehouders. De ene helft komt uit het westen van Nederland en de andere helft uit het oosten van het land. Hun doel is om zoveel mogelijk eiwit van eigen land te halen.

Benutting van eiwit

Het ureumgetal is voor de melkveehouders een belangrijk kengetal. Het zegt iets over de benutting van eiwit in het rantsoen. Het project loopt nu vier jaar, In die tijd hebben de deelnemers stappen gemaakt. Het gemiddelde ureumgehalte is bij de groep in het oosten van het land gedaald van 22 naar 19. In het westen van het land daalde het gehalte van 23 naar 19,5.

'Door ermee aan de slag te gaan en resultaten onderling te bespreken, krijgen de deelnemers er meer feeling mee', merkt Van Noord. Als voorbeeld noemt hij een melkveehouder waar het ureumgetal in het voorjaar, door het vele verse weidegras, naar 11 zakte.

Vertrouwen

'Hij deed hier niet moeilijk over en was eerder wat laconiek. In het voorjaar was een ureumgetal van 11 voor hem geen groot probleem. Hij hing niet meteen aan de telefoon om soja te bestellen.' Volgens de adviseur leren andere deelnemers veel van deze praktijkvoorbeelden en vertrouwen ze erop dat een lager ureumgetal ook goed kan gaan.

Juist in het voorjaar kan de ureumwaarde dalen, maar volgens Van Noord zit er in die periode vaak ook veel suiker in het gras, waardoor alle eiwit goed wordt benut. In de herfst kan een ureumgetal van 15 juist een aandachtspunt zijn omdat het gras weinig energie bevat.

'Houd bij lage ureumwaarden daarom de melkproductie en de gehaltes in de gaten', benadrukt de adviseur. Hij adviseert om altijd een energie- en eiwitbron bij de hand te hebben om te sturen. Voor de intensievere veehouders zijn dat bijvoorbeeld twee soorten krachtvoer, zoals maismeel en soja. Extensieve melkveehouders kunnen kiezen voor een combinatie van eiwitrijke grasbalen en droge zomerbalen.

Productie onder druk

Volgens mengvoerbedrijf Fuite zijn er ook genoeg boeren die niet naar een zo laag mogelijke ureumwaarde streven. 'De ervaring leert dat met het ureumgetal ook de productie onder druk kan komen te staan', zegt Koen Aalbers, adviseur bij Fuite.

'Maar in de praktijk zien we dat op bedrijven met een continu laag ureumgetal, jaarrond 13, ook producties van 11.000 liter per koe per jaar worden gerealiseerd. Een laag ureumgetal wil dus niet altijd zeggen dat het niet melkt', benadrukt Aalbers.

Voldoende energie

Het ureumgetal is een indicator voor de stikstofbenutting van koeien. Hoe zat het ook alweer? Als het ureumgetal in de melk daalt, maar de koeien blijven dezelfde hoeveelheid melk en gehaltes geven, dan gaan ze efficiënter om met het eiwit. Er komt dan minder stikstof in de urine.

Voldoende energie is een basisvoorwaarde voor een optimale eiwitbenutting. Wanneer koeien het eiwit uit het rantsoen niet kunnen verteren door een tekort aan energie, gaat er onbenut eiwit verloren. Het ureumgetal in de tankmelk gaat dan omhoog. Melkveehouders die het rantsoen willen optimaliseren, moeten dus niet de hoeveelheid eiwit verminderen, maar meer pensenergie toevoegen.

Portemonnee

Een laag ureumgetal is ook gunstig voor de portemonnee. Eiwitaanvoer op het bedrijf kost geld, terwijl eiwitopbrengst in de melk het meeste geld oplevert. Daarnaast zorgt een lager ureumgetal voor minder mestafvoer.

Mengvoerleverancier ABZ Diervoeding berekende dat wanneer op een bedrijf met honderd melkkoeien het ureumgetal 3 punten daalt, dit gemiddeld 100 ton mestafvoer scheelt. Een ureumgetal van 15 tot 20 is dan ook vooral economisch het meest interessant, stelt ABZ Diervoeding.