Fruitteelt bereidt zich voor op gewasbescherming in 2028

In het kader van het programma 'Weerbaarheid in de praktijk' wordt zowel in appels als in peren de gewasbescherming van de toekomst gedemonstreerd in de praktijk. Gewasbeschermingsspecialist Henny Balkhoven van Fruitconsult gaf donderdag uitleg bij een demo in peren waarbij bestrijdingsschema's van 2023 worden vergeleken met de schema's voor 2028.

'Het betekent voor de perenteelt onder meer dat we het moeten doen zonder middelen als bijvoorbeeld Captan, Movento, Batavia en Vertimec en nog meer. Het is vooral bedoeld om telers, maar ook de overheid te laten zien wat de consequenties zijn van het snel kleiner wordende middelenpakket. Verder willen we hierin ook de supermarkten en milieuorganisaties meenemen, zodat ook zij weten waar de praktijk mee te maken heeft', zegt Balkhoven.

Knelpunten voor wat betreft peren zijn volgens de gewasbeschermingsspecialist onder meer de bestrijding van perenbladvlo en zwartvruchtrot. Hij legt uit dat voor perenbladvlo in de praktijkdemo's wordt getest met alternatieve middelen zoals Siltac SF en Atilla. Verder is het voor de beheersing belangrijk dat de biodiversiteit in en rond percelen wordt geoptimaliseerd om natuurlijke roofvijanden en dan met name oorwurmen aan te trekken.

Rassenscorekaart

De 'groene' aanpak van zwartvruchtrot en ook perenschurft betreft onder meer de inzet van trichoderma-stammen of biostimulanten, eventueel in combinatie met waarschuwingssystemen. 'Ook zijn we bezig met het samenstellen van een rassenscorekaart waarop we aangeven waar specifieke rassen wel of niet gevoelig voor zijn. Uiteindelijk is daarvan het doel dat we weten welke rassen het meest robuust zijn en daarmee geschikt voor de gewasbescherming van de toekomst', legt Balkhoven uit.

Aanvullend op het perenverhaal behandelde teeltvoorlichter Aryan van Toorn van CAF een proef in Conference waarbij afspuitschema's met elkaar vergeleken worden voor de bestrijding van bewaarrot. Uit de resultaten van de proef in 2022 blijkt dat het lastig is om alternatieven te vinden voor captan. De beste bewaarpartijen waren die partijen waarop een naoogstbehandeling is toegepast met een aantal experimentele middelen.

Voor het effect van biostimulanten op de bladvitaliteit en daarmee op de plantweerbaarheid van appels worden al jaren proeven uitgevoerd op de fruitteeltproeftuin in Randwijk. Kees Overheul is namens Agrifirm projectleider van het Expertiseplatform Fruit & Vruchtboom en van daaruit betrokken bij dit onderzoek. Hij laat tijdens de Appeldag zien dat het mogelijk is om een deel van het chemische spuitschema te vervangen met behoud van vitale cluster- en scheutbladeren.

Experimenteel middel

'In deze proef vergelijken we al vanaf 2020 een standaard spuitschema met spuitschema's waar de chemie is gehalveerd en voor een deel wordt vervangen door biostimulanten. Een daarvan is Agro-Mos. Ook testen we nog een experimenteel middel', zegt Overheul. De vitaliteit van de appelbomen bepalen de onderzoekers door het tellen van de bladeren en later ook de vruchten met en zonder vlekken of andere beschadigingen.

De conclusie van de proef in Randwijk is volgens Overheul dat de vitaliteit van appelbomen met biostimulanten voor een belangrijk deel op te vangen is bij gebruik van minder chemie. 'Voor het toedienen van biostimulanten is een juiste timing bepalend. Fruittelers moeten dan meer preventief denken en niet wachten tot er aantasting zijn. Onze ervaring is dat het spuitschema vooral ruimte biedt voor vervanging van chemische middelen in de periode na de bloei en in de zomer.'

Als het gaat om knelpunten in de gewasbescherming bij fruittelers, dan is dit jaar de grote schade door appelbloesemkevers in appelbomen actueel. Gewasspecialisten melden dat dit ook een gevolg is van het verdwijnen van enkele belangrijke insecticiden. Maar ook was het dit voorjaar uitzonderlijk lastig vanwege de nattigheid en kou om een bestrijding op het juiste moment uit te voeren, meldt teeltadviseur Christian van Os van Delphy.

Een soort beurtjaar

'We zien de druk van appelbloesemkever geleidelijk oplopen, maar dit jaar is de schade incidenteel wel extreem. Er zijn appelpercelen waar vanwege de appelbloesemkever sprake is van een soort beurtjaar.' In Randwijk ligt een proef met alternatieve middelen op een perceel Junami waar voorgaande jaren al veel schade was. Van Os concludeert dat de gebruikte middelen onvoldoende werken en pleit voor systeembenadering om de problemen met appelbloesemkever op te lossen.

Aansluitend daarop vertelt onderzoeker Herman Helsen van Wageningen University & Research dat een alternatieve methode voor het wegvangen van volwassen kevers is getest. Het principe daarvan is dat de kevers vanaf de zomer graag een schuilplaats zoeken in bijvoorbeeld bindbuis dat in de bomen hangt. 'Door in elke boom een bundel bindbuis te hangen, lukt het ons om naar schatting 50 tot 80 procent van de appelbloesemkevers weg te vangen. Deze methode wordt in de praktijk onder meer al toegepast op biologische bedrijven.'

Volgens Helsen valt de effectiviteit van het wegvangen van de kevers nog tegen, vooral bij hoge druk. Hij legt uit dat als van de tien kevers er twee of drie overleven, dat die in het voorjaar alweer veertig tot zestig eitjes kunnen leggen. 'Dan is er in het groeiseizoen toch weer sprake van een behoorlijke toename. Deze vangmethode voegt voorlopig het meeste toe aan de bestrijding van appelbloesemkever bij lage druk om de plaag beheersbaar te houden.'