'Ook fruitteler verdient duurzaam beleid'

Nederlandse boomgaarden worden geteisterd door de appelbloesemkever. Aangetaste gaarden leveren geen bruikbare oogst meer op. Wet- en regelgeving maken het onmogelijk de plaag effectief te bestrijden en dat is de doodsteek voor getroffen telers, ook biologische.

Het illustreert een breder fenomeen: telers onderschrijven het streven naar verduurzaming van hun teelten, mits de productie voldoende voorspelbaar blijft. Maar wet- en regelgeving zijn te eenzijdig gericht op het beschermen van natuur en milieu. Ook onze telers en teelten verdienen bescherming. Dat vergt een beter doordacht landbouwbeleid, met oog voor de specifieke dynamiek van de sector én voor de economische context.

Vaak klinkt de roep om een revolutie van de land- en tuinbouw. Vanuit het perspectief van de agrarisch ondernemer is dat een onbegrijpelijk pleidooi. Ontwikkelingen kosten tijd en zijn eerder een kwestie van evolutie dan revolutie. Het zou helpen als de politiek en samenleving begrijpen dat boeren en tuinders daarom bij voorkeur stapje voor stapje naar hun toekomst toe willen werken. Bij het uitwerken van plannen voor de toekomst is het verstandig om aan te sluiten bij de dynamiek van de sector.

Daarnaast moeten we aandacht schenken aan de 'economische ecosystemen' waarin telers actief zijn. Die richten zich al meer dan een eeuw op de verkoop en distributie van grote hoeveelheden uitstekende standaardproducten, tegen de laagst mogelijke kosten.

Het is reëel om de uitdaging om groener te produceren bij primaire producenten neer te leggen, maar dat is niet voldoende. Om onze sector echt in beweging te krijgen, kunnen toeleveranciers, adviseurs en onderzoekers een sleutelrol vervullen in de zoektocht naar alternatieve teeltsystemen.

Meerprijs nodig

Een nog grotere uitdaging is dat de handelspartners een meerprijs gaan realiseren voor de extra inspanningen die telers leveren. Als we willen dat de telers veranderen, is het essentieel dat we ook hun omgeving stimuleren om te veranderen. Telers kunnen niet verantwoordelijk worden gemaakt voor een systeem dat hen de facto klem zet.

De weg naar meer duurzame productiemethodes is lang en hobbelig. Als we de telers willen stimuleren om die weg te bewandelen, moeten we ze wel een aantrekkelijk perspectief bieden. In dat verband zou een solide landbouwbeleid wonderen doen.

Het is belangrijker dan ooit om beleid te ontwikkelen dat de functie van de landbouw beschermt. Dat kan bijvoorbeeld door voldoende grond te bestemmen als landbouwgrond, door actief te sturen op het behoud van soorten die passen binnen de consumptiepatronen van Europeanen en op het behoud van teelten die karakteristiek zijn voor Nederland, zoals bollen- en fruitteelt.

Verliesgevend

Dat beleid moet bovendien zo worden uitgewerkt dat boeren en tuinders daadwerkelijk een inkomen kunnen realiseren. We weten dat voedselproductie in veel agrarische sectoren de voorbije decennia nagenoeg structureel verliesgevend was.

Met een doordacht landbouwbeleid kunnen de belangen van de land- en tuinbouw gelijkwaardig naast die van natuur en milieu komen te staan. Dan kan de Nederlandse land- en tuinbouw zich andermaal ontwikkelen tot voorbeeld voor de rest van de wereld.