Coöperatie Limburgse Zorgboeren neemt werk uit handen

Germa Dings, die samen met haar man Ton inmiddels 25 jaar Zorgboerderij Asselterhof in Asselt bij Roermond runt, zegt dat CLZ veel werk uit handen heeft genomen. Op hun zorgboerderij komen kinderen vanaf 7 jaar met verschillende problematieken en volwassenen met een verstandelijke beperking of psychiatrische problematiek.

Vanaf het begin van CLZ zijn de Limburgse zorgboeren lid. In de tijd dat ze begonnen met de zorgboerderij was het nog een onbekend fenomeen. 'Mensen dachten dat het een bedrijf was waar je zieke dieren kon komen aaien', vertelt Dings.

Het idee om een zorgboerderij te beginnen ontstond dankzij cliënten van Daelzicht waar Dings destijds werkte. 'Ik nam cliënten mee van de zorginstelling naar onze boerderij. Hoe lekker een koekje bij de koffie ook was, de riek was belangrijker dan het koekje. Ze wilden naar de stal.'

Toen Dings als enige de zorgworkshop van Waardevol Cultuur Landschap volgde, was het voor haar duidelijk: ze wilde een zorgboerderij beginnen. 'Niemand was bij de workshop bekend met de zorg. Maar de eerste stap had ik daar gezet. Ik dacht: ik zet zelf de volgende stappen. Ik bijt me erin vast.'

De ondernemer stapte daarmee ook een onbekende wereld in. 'Wat voor dagtarief reken je bijvoorbeeld. Het was nattevingerwerk. Ik moest het allemaal zelf uitzoeken en met de gemeente om tafel voor de aanbesteding.'

Intensieve trajecten

Met de komst van CLZ is dat veranderd. 'De eerste jaren lag de focus van CLZ vooral op de samenwerking met de gemeenten', vertelt bestuursvoorzitter Sebastiaan van der Flier van CLZ. 'Met collega-zorgaanbieders zaten we veel aan ontwikkeltafels om gezamenlijk met de gemeenten invulling te geven aan de nieuwe manier van werken. Dit waren intensieve trajecten die niet altijd soepel liepen vanwege tegenstrijdige belangen. Iedereen was zoekende, zo ook CLZ als nieuwe organisatie.'

Het zorglandschap stond niet stil. Er kwam steeds meer belangstelling voor zorgboerderijen, ook vanuit de agrarische tak. 'Zorgboeren zaten over het algemeen in onderaanneming van grote zorgaanbieders of leverden zorg via het persoonsgebonden budget', zegt Van der Flier.

Niet zomaar konijntjes aaien

Zorgboerin Dings merkt dat ook op: 'Die zorgboerderijen zijn op een andere manier ontstaan. Wij zijn vanuit het agrarische begonnen. Die doelstelling willen we ook behouden. Het geeft een andere werkdruk en sfeer. Er zijn een echte boer en boerin aanwezig en voor cliënten is het echt werk en niet zomaar konijntjes aaien.'

Iedereen, ongeacht niveau of vaardigheid, kan volgens Dings meedoen aan een stukje boerderijwerk. 'Ze gaan met een zinvol gevoel naar huis. Ze zeggen weleens als ze gaan: 'Ik heb hard gewerkt.' Daarom willen we de agrarische doelstelling houden.'

Dings merkt dat bij zorgboeren veel taken bij elkaar komen. 'Bij een zorginstelling heb je afdelingen zoals hr en financiën. Bij zorgboeren komt alles bij elkaar, hoewel het minder uitgebreid is dan bij een zorginstelling.'
Van der Flier geeft aan dat alle taken van CLZ zijn gericht op het faciliteren of ontlasten van de leden, zodat zij de best mogelijk zorg kunnen leveren aan de deelnemers. 'Het is heel fijn dat zaken uit handen zijn genomen', vindt Dings.

CLZ heeft er volgens de zorgboerin voor gezorgd dat alles meer gestroomlijnd en gekaderd is. Ook kwam er een kwaliteitssysteem. 'De coöperatie is uitgegroeid tot een professionele zorgaanbieder die Limburgbreed zorgboeren ondersteunt waar nodig', geeft Van der Flier aan.

'Denk daarbij aan aanbestedingen op alle domeinen, zoals de Jeugdwet en Wet maatschappelijke ondersteuning, maar ook de Wet langdurige zorg', vervolgt de CLZ-voorzitter. 'Daarnaast ondersteunt CLZ de leden om te kunnen voldoen aan landelijke kwaliteitseisen.'

Toezicht is belangrijk

Leden van CLZ moeten voldoen aan een kwaliteitssysteem en krijgen toezicht. 'Dat is heel belangrijk. Je kunt niet zomaar iets beginnen. Het lidmaatschap bij CLZ staat voor een stukje deskundigheid en betrouwbaarheid', stelt Dings.

Daarbij zouden er zonder CLZ minder zorgboerderijen zijn geweest, denkt de Asseltse zorgboerin. 'De controle en het toezicht waren minder. En deelnemers werden niet doorverwezen naar zorgboeren, omdat gemeenten de weg ernaartoe niet wisten.'

Zeker met het oog op de uitdagingen die nog wachten ligt er een belangrijke taak voor CLZ. Van der Flier: 'De verwachting is dat er verdere versnippering van het zorglandschap plaatsvindt en dat steeds ingewikkeldere aanbestedingen leiden tot steeds meer en complexere samenwerkingsverbanden.'

Unieke kwaliteiten

Volgens Van der Flier is het belangrijk een juist netwerk te hebben, bruggen te blijven slaan tussen organisaties en de steeds verdergaande kwaliteitseisen in het oog te houden. 'De kwaliteiten van een zorgboerderij zijn zodanig uniek dat ik er alle vertrouwen in heb dat er in dit steeds complexere zorglandschap ook in de toekomst nog steeds vraag naar zorgboerderijen is.'

En Ton en Germa Dings, die blijven nog graag een aantal jaren zorgboer en -boerin. 'Het is mooi om met mensen te werken en hen een mooie plek te gunnen. We doen dit met hart en ziel. Dat moet ook, want je woont én werkt op de boerderij.'

Coöperatie Limburgse Zorgboeren bestaat tien jaar

Coöperatie Limburgse Zorgboeren (CLZ) heeft een jubileum te vieren, ze bestaat tien jaar. CLZ-voorzitter Sebastiaan van der Flier blikt terug: ‘Tien jaar geleden stonden we aan de vooravond van de drie decentralisaties in de zorg in Limburg. Er liepen op dat moment al trajecten om vanuit Limburg met de zorgboeren Algemene wet bijzondere ziektekosten (AWBZ)-zorg, nu Wet langdurige zorg (Wlz), te gaan leveren. Maar in de praktijk bleek het moeilijk zonder een eigen organisatie. Provincie Limburg besloot hierop een substantiële subsidie te verstrekken aan de LLTB via het project ‘Professionalisering Limburgse Zorgboeren’. Met deze subsidie werd CLZ opgericht.’

In dit decennium is er een behoorlijke ontwikkeling geweest. ‘Vandaag de dag zien we een duidelijke verzwaring van de doelgroep die op de zorgboerderij komt’, stelt Van der Flier. ‘Dit is met name goed zichtbaar in de ouderenzorg. Verder zien we ook steeds meer zorgboerderijen die ‘wonen’ aan willen bieden of zich daarop aan het oriënteren zijn. Dat is een wezenlijk verschil met tien jaar geleden.’

Bredere doelgroep

Tenslotte ziet Van der Flier een verbreding van de doelgroep. ‘Steeds meer mensen weten de zorgboeren te vinden en willen zorg ontvangen op een boerderij. Zorgboeren zijn ondernemers pur sang die goed luisteren naar wat hun omgeving van ze vraagt en flexibel genoeg zijn om hierop aan te sluiten. De afgelopen tien jaar zijn we uitgegroeid tot een vaste waarde in het zorglandschap en we doen er alles aan om dit te blijven.’

Het tienjarig bestaan van CLZ wordt op donderdag 25 mei gevierd met een symposium met als thema ‘samen onderweg naar de toekomst’.