VVD-Statenlid Bas de Wit: 'Focus stikstofdiscussie ligt te veel op opkoop'

We hebben afgesproken bij de kwekerij in Andijk. Vader Jan en broer Peter zijn daar samen met de medewerkers druk bezig in de kas om tulpen te oogsten. De Wit verzorgt de koffie in de keuken van het ouderlijk huis naast het bedrijf.

De rekening voor de oplopende ganzenschade mogen we niet bij de agrariërs neerleggen

Bas de Wit, VVD-Statenlid in Noord-Holland

Waar komt uw politieke drive vandaan?

'Ik hield op de middelbare school al erg van debatteren, meestal met de docenten. Ik las als jong jochie de krant, was nieuwsgierig waarom bepaalde besluiten werden genomen en kon daar ook kritisch over doorvragen. Bij de VVD viel dat fanatisme blijkbaar ook op, want toen zeven West-Friese gemeenten een gezamenlijk bestuur wilden samenstellen, kwam ik in de commissie die dat proces begeleidde. Toen het zover was, heb ik me kandidaat gesteld voor het voorzitterschap.'

Hoe heeft u overstap naar provincie gemaakt?

'Als voorzitter van zeven gemeentelijke fracties kwamen er veel politieke dossiers voorbij. Wat me opviel, was de belangrijke rol die de provincie op veel beleidsterreinen speelt. Zeker qua ruimtelijke ordening. Dat heeft sowieso al mijn interesse. Ik heb me aangemeld en uiteindelijk was de zevende plek op de kandidatenlijst voldoende om Statenlid te worden.'

Was het gelijk logisch dat u landbouw ging doen?

'Het was zeker één van mijn voorkeuren. Ik ben erin opgegroeid en ken zodoende veel mensen. Het is een belangrijke economische sector, die we moeten koesteren. Iedereen vindt het vanzelfsprekend dat we jaarrond appels, spinazie, melk en aardappelen in de schappen hebben liggen. Daar gaat natuurlijk wel wat aan vooraf. Boeren en tuinders zijn daar voor dag en dauw mee in de weer.'

U viel wel met de neus in de boter. Hoe heeft u de stikstofdiscussie ervaren?

'Nou, zeg dat wel. Er kwam ineens veel op ons af, maar nog veel meer op de ondernemers natuurlijk. Zelf moest ik me eerst flink inlezen om te begrijpen hoe het allemaal in elkaar steekt en wat we als provincie kunnen doen. Inmiddels zijn we drie jaar verder en moet ik tot mijn spijt bekennen dat we te weinig vorderingen hebben gemaakt. Veel ondernemers zitten nog steeds in grote onzekerheid.'

Hoe komt dat?

'Omdat we als overheid nog te weinig te bieden hebben. Daar baal ik van. De focus ligt nog te veel op het opkopen van bedrijven, terwijl we juist aandacht zouden moeten hebben voor de ondernemers die wel door willen. Daar ligt de toekomst van Nederland, daarom moeten we in Den Haag blijven hameren op passend beleid voor de blijvers. Er worden veel voorbehouden geplaatst omwille van het voorkomen van staatssteun.

'Op zich goed, maar het moet de aanpak van de problemen niet lam leggen. Ook voor technische innovaties om de stikstofuitstoot te reduceren is geld nodig, met name voor diegenen die hun nek uitsteken. We zijn nu nog te veel bezig om vooraf op papier alles tot in detail uit te denken, zodat het in praktijk allemaal perfect gaat werken om daarmee alle risico's uit te sluiten. Dat is niet effectief. We moeten aan de slag.'

Hoe gaat het met de gebiedsprocessen?

'Die verlopen op veel plekken nog stroef en dat is niet vreemd als we diegenen die aanschuiven weinig te bieden hebben. Hoewel er ook gebieden zijn die wel vorderingen maken, zoals in de Ronde Hoep bij Amstelveen. Daar kijken ondernemers en natuurorganisaties samen hoe ze in de polder verder willen. Daar moet de provincie bijspringen, waar nodig.

'Als een bedrijf zelf wil stoppen, kan opkopen nieuwe kansen bieden. Dat kan bijvoorbeeld door te extensiveren of percelen zodanig uit te ruilen dat ondernemers weer verder kunnen. Mijn partijgenoot Esther Rommel heeft als gedeputeerde 20 miljoen euro beschikbaar gesteld om daarin eindelijk stappen te zetten. Als voorschot. Uiteindelijk ga ik er vanuit dat de rekening wel door minister Van der Wal wordt betaald.'

Een ander heikel punt is de oplopende faunaschade. Hoe kijkt u daar naar?

'Je doelt vast ook op het verhoogde eigen risico voor de ondernemers. Ik vind dat erg ongelukkig. Bij de onderhandelingen voor het coalitieakkoord heb ik dat al kenbaar gemaakt. Ook omdat ik van ondernemers in de buurt hoorde hoe ze onder de ganzendruk lijden. Ik heb nog geprobeerd om te sleutelen aan de afspraken, maar er viel niet over te praten. Politiek is ook compromissen sluiten.

'Wel heb ik gelukkig kunnen afdwingen dat er in natuurgebieden meer mag worden gejaagd, maar de schade is desondanks boven de 10 miljoen euro per jaar uitgekomen. Die rekening mogen we niet bij de agrariërs neerleggen. Daarom staat in ons verkiezingsprogramma dat het eigen risico weer terug moet naar 5 procent.'

Blijft u beschikbaar voor landbouw?

'Daar moeten we als nieuwe fractie nog een besluit over nemen. In de landbouw spelen zeker uitdagingen die me interesseren. Er zijn nog veel dossiers die aandacht vergen, zoals de bodemdaling. Ook daar is de dialoog met de beheerders van het gebied van belang. Ook daar moeten we iets te bieden hebben. Met alleen het waterpeil verhogen, bereiken we niets.'

Wat mag de burger verder van u verwachten?

'Dat ik aanspreekbaar blijf. Voor veel mensen staat de provincie te ver van hen af. Ik wil graag de verbinding leggen en zelf op de hoogte blijven van wat er speelt. Ik ben ook nieuwsgierig naar de kansen die ondernemers in Noord-Holland zelf zien. Waar mogelijk moeten we drempels wegnemen. Niet dat ik kant en klare oplossingen paraat heb. Dat hoeft ook niet. We moeten het samen doen. Elk vanuit onze eigen verantwoordelijkheid.'