In Achterhoek gaan 35 boeren starten met Markemodel

Achtergrond Gelderland Jacomien Voorhorst 28 dec 2022 om 15:30uur

In de Achterhoek gaan 35 boeren in de praktijk aan de slag met het Markemodel. Dat levert hun gemiddeld zo'n 3.000 tot 4.500 euro per jaar op. Maar ook een rol als volwaardige gesprekspartner.

In+Achterhoek+gaan+35+boeren+starten+met+Markemodel

Een paar weken geleden sloten deze boeren – de Boerenraad – een deal met publieke en private partijen – de Markeraad – en werd het startschot gegeven voor een concrete uitrol richting boerenpraktijk.

Door de deal kunnen 35 boeren uit de pilotgebieden Winterswijk en 't Klooster Zelhem tegen beloning op eigen erf aan de slag met bovenwettelijke maatregelen op het gebied van land, water en lucht. De gebiedsspecifieke kwaliteitsdoelen staan vast, evenals de drempelwaarden, vergoedingen voor de boeren en streefwaarden voor 2030.

Vruchtbare Kringloop Achterhoek

Voor deze berekeningen zijn data van boeren van de Vruchtbare Kringloop Achterhoek als referentie gebruikt. Concreet betekent dit dat de boeren uit de Markeraad tegen vergoeding maatregelen kunnen uitvoeren die bijdragen aan schonere lucht, water of een gezondere bodem.

De kracht van het model zit 'm ook in het feit dat boeren als volwaardige partner met de publieke en private partijen om tafel zitten

IJsbrand Snoeij, projectleider voor de proef met het Markemodel

Het geld komt van de private partijen die zijn vertegenwoordigd in de Markeraad: FrieslandCampina, Rabobank, provincie Gelderland en waterschap Rijn en IJssel.

Voor 2023 en 2024 stellen deze partijen 480.000 euro beschikbaar om de boeren te belonen. Berekend is dat voor 2023 per bedrijf gemiddeld ruim 3.000 euro beschikbaar is en voor 2024 ruim 4.200 euro, met de kanttekening dat de spreiding per bedrijf groot is. Hoe meer doelen de boeren halen, hoe hoger de beloning.

Kritische prestatie-indicatoren

De maatregelen die boeren kunnen nemen, zijn ondergebracht in negen kritische prestatie-indicatoren (KPI's), zoals uitstoot van broeikasgassen, stikstofbodemoverschot, eigen eiwit en biodivers areaal. Omdat de haalbaarheid van doelen per gebied verschilt, wordt gerekend met verschillende wegingsfactoren bij deze negen KPI's.

Alle pilotboeren kunnen tegen beloning met de doelen aan de slag. Ze kunnen de route kiezen die het beste bij hun bedrijf past.
'Een extra inkomstenbron van 3.000 tot 4.500 euro per jaar voor maatschappelijke doelen lijkt in eerste instantie niet zoveel', zegt IJsbrand Snoeij, projectleider voor de proef met het Markemodel.

Van elkaar leren

'De kracht van het model zit 'm ook in het feit dat boeren als volwaardige partner met de publieke en private partijen om tafel zitten. In het gesprek leren ze van elkaar en hebben ze al gemerkt dat men van beide kanten bereid is om iets voor elkaar te doen. Die verdienste is misschien groter dan de geldelijke beloning omdat het ook zijn uitwerking heeft op de toekomst.'

• Lees ook: Projectleider Markemodel: 'Niet straffen maar belonen'

Snoeij hoopt ook op een vliegwielfunctie van het project, namelijk dat andere, betalende partijen zich bij het model aansluiten. Bijzonder is ook dat alle boeren kunnen instappen. Zowel de boeren die al veel doen als de boeren die nog weinig ervaring hebben met het inspelen op maatschappelijke doelen.

Doel van de pilot is het Markemodel praktijkrijp te maken om het daarna landelijk uit te rollen.

Wat is het Markemodel?

Het Markemodel is een initiatief van de vereniging Vruchtbare Kringloop Achterhoek en Liemers en de Vereniging Agrarisch Landschap Achterhoek. Opdrachtgever is het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Het Markemodel is een aanpak waarbij boeren en sturende, betalende partijen samen tot regionale kwaliteitsdoelen en bijbehorende beloningen komen voor een toekomstbestendige landbouw. De sturende partijen overleggen met de boeren op regionale schaal wat haalbare kwaliteitsdoelen zijn op het gebied van waterkwaliteit, biodiversiteit, ammoniak- en nitraatuitstoot en agrarisch natuurbeheer en wat dat op gaat leveren.