Onderzoek: Achterhoekse bodem goed op orde

Dat blijkt uit de recentelijk afgeronde analyse in het project 'Locatiespecifiek maatwerk voor bodem- en waterkwaliteit'. In dit project, dat in 2019 startte, heeft het Nutriënten Management Instituut (NMI), met medewerking van de vereniging Vruchtbare Kringloop Achterhoek en Liemers (VKA), een uitgebreide data-analyse uitgevoerd op basis van beschikbare bodemanalyses van alle Achterhoekse percelen van de laatste 25 jaar.

Cijfers uit de KringloopWijzers van de bij de VKA aangesloten melkveehouders en de toepassing van de Open Bodem Index (OBI) maakten ook onderdeel uit van deze analyse. De onderzoekers stellen dat met dank aan het vakmanschap van de boeren goede stappen zijn gezet voor duurzaam bodembeheer.

Organisch stofgehalte stijgt

Omdat er zorgen zijn over een dalende bodemvruchtbaarheid als gevolg van de gebruiksnormen, is heel gericht gekeken hoe het gehalte organische stof (OS), de fosfaatvoorraad en de fosfaatbeschikbaarheid in de bodem zijn veranderd de afgelopen 25 jaar. Uit deze analyse blijkt dat het OS-gehalte op de meeste bedrijven gelijk blijft of zelfs stijgt. Ook de fosfaatvoorraden in de bodem zijn toegenomen. Wel daalt de hoeveelheid direct beschikbare fosfaat.

Deze ontwikkeling wordt versterkt doordat er geen fosfaatevenwichtsbemesting kan worden uitgevoerd binnen de derogatie op veel bedrijven in de VKA. Bij hoge gewasproducties is de instandhouding van de bodemkwaliteit binnen het bedrijf een aandachtspunt. Verdeel de mest dan zo dat de P-bodemtoestand over het hele bedrijf in orde blijft.

'Deze conclusies bevestigen dat agrarisch ondernemers via een uitgekiende vruchtwisseling, gebruik van vanggewassen en groenbemesters en slim bodembeheer erin slagen om de jaarlijkse afbraak van organische stof te compenseren en deze zelfs op te bouwen', concludeert Gerard Ros, onderzoeker bij NMI.

Knelpunten

Op basis van de analyse van de bedrijfsgegevens en de data uit agrarische meetnetten blijkt dat de belangrijkste knelpunten liggen rondom het sluiten van de kringloop van fosfaat, het zorgen voor een goede bodemstructuur en beschikbaarheid van water. Hiervoor zijn concrete oplossingen op een rij gezet. Het gaat dan concreet om het werken aan organische stof en het bodemleven, aandacht voor gewasvolgorde en bouwplan, de waterhuishouding en bemesting en bekalking.

De VKA-leden hebben volgens de onderzoekers laten zien dat er veel kansen liggen om via goed bodembeheer en via maatwerkoplossingen bij te dragen aan een duurzame ruwvoerteelt. Een teelt waarbij de bodemkwaliteit ook voor de toekomst behouden blijft en waarbij de verliezen van stikstof en fosfaat beperkt worden.

'Maatwerk in oplossingen staat centraal. De VKA laat zien dat op basis van feiten en vakmanschap gericht gestuurd kan worden op een positieve bijdrage aan de omgevingskwaliteit en kringlooplandbouw', aldus Ros. Het project is gefinancierd door de VKA-partners provincie Gelderland en waterschap Rijn en IJssel.