Regie nemen bij gebiedsaanpak belangrijk, maar complex

Wacht je tot de overheid met doelen komt, dan staat je onderneming stil, betoogde gebiedsmakelaar en melkveehouder Albert van Burgsteden uit het Drentse Een. Het is tegelijkertijd heel complex, omdat nog lang niet alles duidelijk is, ging hij verder. 'Die ingewikkeldheid maakt het tot een groot dilemma, want boeren staan een beetje aan de kant.'

De gebiedsmakelaar raadt daarom aan om alvast goed na te denken over 'je eigen positie, over de buren en over je eigen straat'. Dat zijn volgens hem de grote factoren waarmee een gebiedsproces begint. 'Als de overheid dan gaat faciliteren, dan komen we verder.'

Natura 2000-gebieden

Melkveehouder Corné Sijben uit het Zuidoost-Brabantse Neerkant raakte betrokken bij het gebiedsproces rond Natura 2000-gebieden Deurnsche Peel en de Groote Peel na een bijeenkomst over de gebiedsgerichte aanpak. 'Ik val net buiten de bufferzone, maar wilde wel aan tafel zitten. Het keukentafelgesprek over wat ik wil en hoe ik de toekomst zie van mijn bedrijf, dat is het begin van het gebiedsproces geweest.'

Sijben wil extensiveren, geeft hij aan. 'Ik wil mij inzetten voor een natuurinclusieve bedrijfsvoering. Natuurinclusief is op dit moment nog niet helemaal rendabel. Daar moeten we eerlijk in zijn.'

'Zes gegooid'

De Zuid-Hollandse melkveehouder en recreatieondernemer Harrold Liebeton verplaatste zijn bedrijf nog niet zo lang geleden bij de Nieuwkoopse Plassen. 'Waar we eerst 20 meter van het Natura 2000-gebied zaten, is dat nu ongeveer 3,5 kilometer. Ik kan nog steeds de kerktoren zien. Wij wilden het gebied niet uit.'

Liebeton is blij dat hij de regie in eigen handen heeft gehouden en kijkt tevreden terug op de verplaatsing. 'Ik wilde een tweede tak, niet ver weg en betere grond. Dat is allemaal gelukt. Ik heb een zes gegooid.' Een tweede tak was voor hem één van de vereisten. 'Dan heb je ook twee inkomsten. Wij hebben appartementen- en zalenverhuur. Wij hebben een deel van de verplaatsing zelf gefinancierd. Het oude bedrijf is door de provincie aangekocht. Twee derde is uitbetaald.'

'Hoe betaal je transitie?'

Rabobank kijkt hoe ze agrarisch ondernemers kan ondersteunen bij onder andere het extensiveren, innoveren, verplaatsen en stoppen, zei directeur van Rabobank Kring Friesland Jelmer Algra. 'Daar kijken we continu naar. Welk product van de bank hoort bij de keuze die een ondernemer maakt? Hoe betaal je zo'n transitie?'

Biobased zal een interessante oplossing kunnen zijn voor de sector, geeft hij aan. 'Als het gaat om een verdienmodel, dan is dat nog heel lastig. Daar hoort ook financiering bij, dat moet je met de hele keten bespreken.'

Het begint met vertrouwen

Een gebiedsproces begint vaak met vertrouwen, vindt ook Algra. 'Een open dialoog met de buren, vertrouwen in de overheid, provincie, gemeenten en bank. Je zult eerst met elkaar een gesprek moeten beginnen, voordat je aan vertrouwen kunt bouwen.'

Hij ziet kansen in het opzetten van samenwerkingsverbanden. 'We komen alleen als collectief tot een oplossing.' Als voorbeeld haalde hij het gebiedsproces rond het Friese veenweidegebied Aldeboarn/De Deelen aan. 'Daar hebben boeren de regie genomen. De bank schuift aan en ze zijn ook met de provincie in gesprek.'

Stikstofcoöperatie

Dat gebeurde ook bij de Nieuwkoopse Plassen. Boeren richtten daar een stikstofcoöperatie op. Volgens Liebeton 'het neusje van de zalm'. 'Door middel van innovatie reduceren we stikstof. Boeren hebben al geïnvesteerd in JOZ-stikstofkrakers en een Lely Sphere. De overheid kan niet meer om ons heen.'