Floris Alkemade: verandering geen bedreiging, maar redding boer

Dat zei Alkemade dinsdagmiddag in het webinar 'Hoe kan het wel?' van Nieuwe Oogst en ZLTO. Naast Alkemade gingen WUR-landbouweconoom Petra Berkhout, directeur van het Brabants Landschap Joris Hogenboom en ZLTO-boerenbestuurder Hendrik Hoeksema in discussie over een beter toekomstperspectief voor boeren in roerige tijden.

Wanneer het verhaal op orde is, is het geen bedreiging, maar een gat in de markt, betoogde Alkemade. Daarbij gaat het niet alleen over stikstof, maar ook over waterkwaliteit en het circulair maken van voedselproductie, gaf hij aan. 'Als je nieuwe stappen weet te verzinnen, dan heb je de sleutel in handen.'

'Beter gesprek'

ZLTO-bestuurder Hoeksema deelt de mening dat boeren een oplossing in handen hebben. 'Niet alleen voor groen en groene beleving, maar ook voor maatschappelijke vraagstukken, klimaat, dierenwelzijn. Dat soort onderwerpen komen samen op het boerenerf. Hierbij is van belang om te appelleren aan het ondernemerschap van de boer. Waar wordt hij blij van? Dat zorgt voor een beter gesprek.'

Een vlucht naar voren is daarbij belangrijk, ging hij verder. 'Soms moet je je even verdedigen, maar als ondernemer ben je zelf in de lead. Dan moet je alert zijn wat er verandert in de omgeving. Dat geldt voor de directeur van Philips of die van een supermarkt, maar ook voor de boer.'

Directeur Hogenboom van het Brabants Landschap ziet dat de landbouw zelf ook merkt dat de sector afhankelijk is van natuurlijke processen als voldoende water, biodiversiteit en bodemvruchtbaarheid. 'Natuur en landbouw gaan nu meer naar elkaar toebewegen. In de regio moeten we daar heel hard aan werken om het mogelijk te kunnen maken dat boeren bewegen en een goede boterham kunnen verdienen. De keten kan dat stimuleren.'

'Goede erkenning'

Ketens zetten nadrukkelijker in op het betalen van een meerprijs, ziet landbouweconoom Berkhout. 'Dat is een heel goede erkenning. Als we willen dat er meer gelet wordt op dierenwelzijn en dat dat ook extra kosten meebrengt, dan moet daar een fatsoenlijke vergoeding tegenover staan. Dat komt langzamerhand op gang. Het liefst zou ik dat op Europees niveau willen zien.'

Voor de meerderheid van de boeren blijft het basale verdienmodel de voedselproductie, verwacht de landbouweconooom. Volgens haar wordt er te makkelijk gesproken om er een verbredingstak bij te nemen. 'Je moet het wel kunnen en willen en het moet passen in de omgeving waarin je zit. Multifunctionele landbouw is geen vetpot. Het is een extra activiteit erbij. We zien boeren terugschakelen naar de voedselproductie of doorschakelen naar een zorgboerderij.'

Niet alleen boeren maken een transitie mee. De bouwwereld zal de volgende partij zijn die dat doormaakt, gaf Alkemade aan. 'Wat de boeren meemaken, gaan we allemaal meemaken. Het is een maatschappelijk proces. Dat valt niet te remmen.'