Landbouwakkoord moet boer perspectief bieden en keten een rol

Dat werd donderdag duidelijk tijdens een lang Tweede Kamerdebat over de stikstofadviezen van Johan Remkes. Pas om 2 uur 's nachts, een groot deel van de avond en nacht onder toeziend oog van een groep boeren op de publieke tribune, waren de Kamerleden en ministers Adema en Christianne van der Wal (Natuur en Stikstof) uit gedebatteerd.

Adema noemt het landbouwakkoord 'het moment voor de sector om mee te praten over de toekomst en hoe doelen gehaald gaan worden'. De minister komt nog deze maand met een hoofdlijnenbrief, waarin hij de transitielijnen schetst die boeren kunnen volgen en de daarvoor beschikbare regelingen. Dat document moet het startpunt zijn voor de gesprekken over het landbouwakkoord, waarover de bewindsman begin 2023 met partijen om tafel wil.

Wie die partijen zijn, is nog niet duidelijk. De minister wil in ieder geval een brede vertegenwoordiging vanuit de primaire sector aan tafel, maar ook de ketenpartijen moeten hun rol pakken. 'Ook voor hen is er geen weg meer terug.' Verder wil Adema banken aanspreken. 'Het is essentieel dat zij gaan stimuleren, financieren en faciliteren. Het beschikbaar stellen van passende financiering wordt wat mij betreft onderdeel van het landbouwakkoord.'

Kabinetsstandpunt

Voor de agrarische sector betekent het akkoord dat er 'duidelijke, scherpe afspraken komen om te zorgen dat de transitie echt wordt gemaakt', zegt de minister. Aan de gestelde doelen wordt niet getornd en als afspraken niet worden nagekomen, komt er een kabinetsstandpunt waar boeren zich aan moeten houden.

De linkse oppositiepartijen in de Tweede Kamer en de BoerBurgerBeweging (BBB) vinden de aangekondigde hoofdlijnenbrief onvoldoende. Zij willen concrete voorstellen en regelingen waarmee boeren hun bedrijven toekomstbestendig kunnen maken. Adema's voorganger Henk Staghouwer kreeg eerder ook al het verwijt niet concreet genoeg te zijn in zijn perspectiefbrief.

Wereld veranderd door advies Remkes

De beloofde geconcretiseerde versie van die perspectiefbrief is er nooit gekomen en is volgens Adema nu ook overbodig. 'Door het advies van Remkes is de wereld veranderd, want er komt een landbouwakkoord.' Deze toezegging vinden GroenLinks, PvdA, SP, Denk, Volt en BBB niet goed genoeg. Zij willen dat de minister echt eerst met concrete voorstellen komt.

'We zijn geen vrijblijvende denktank. Als de Tweede Kamer iets vraagt, is het de bedoeling dat de minister dat opvolgt', aldus een geïrriteerde Jesse Klaver van GroenLinks. Volgens Adema weten boeren en tuinders met het landbouwakkoord begin 2023 waar ze aan toe zijn. 'Weer vier maanden vertraging', reageerde Klaver.

Verplaatsingsregeling

Een tegenvaller voor de stikstofaanpak van het kabinet is dat Brussel zich blijft verzetten tegen een opkoopregeling zonder beroepsverbod. Minister Van der Wal is met de Europese Commissie in gesprek over meer ruimte. 'Te denken valt aan een verplaatsingsregeling.'